2. Mahmut Dönemi Islahatları

2. Mahmut Dönemi Islahatları

a. Sened-i İttifak (1808)

II.Mahmut Dönemi Islahatları, II, Mahmut güçlenen Ayanlarla yapmış olduğu bir antlaşmadır Dönemin Sadrazamı Alemdar Mustafa Paşadır,. Bu sözleşmeye göre;

  1. Ayanlar devlet otoritesini tanıyacak ve yapılacak ıslahatları destekleyecek.
  2. Buna karşılık bulundukları yerlerde, devlet adına vergi ve asker toplayabileceklerdi.

Önemi

Sened-i İttifak padişahın yetkilerini istemeyerek sınırlayan ilk belge olası açısından önemlidir.

Ayrıca merkezi otorite dışında bir gücün varlığı resmen kabul edilmiştir.

Alemdar Mustafa Paşa’nın yeniçeri isyanı sonucunda öldürülmesi ile birlikte II. Mahmut Ayanları etkisini ortadan kaldırmaya çalıştı.

Tımar sistemi önemini kaybedince iç güvenliği sağlamak için Dahiliye Nezareti (içişleri bakanlığı) kuruldu.(1837)

Defterdarlık Kaldırılarak yerine mali içişlerine bakan Maliye Nezareti kuruldu.(1835)

Reis’ül-Küttap yerine Hariciye Nezareti kuruldu (1835)

Evkaf(Vakıflar)Bakanlığı Kuruldu. (1826)

Ticaret ve Ekonomiyi geliştirmek için Ticaret ve Ziraat Nezareti kuruldu. (1839).

II.Mahmut devlet işlerine yardımcı Fermansı için komisyonlar kurdu.

Meclis-i Dar-ı Şurayı Askeri: Askerlik işlerine bakardı(1836)

Meclis-i Valayı-Ahkâm-ı Adliye(1837) (Sayıştay- Yargıtay): Kanun tasarıları hazırlamakla görevli idi.

Danışma niteliğinde kararlar alırdı. Kişi ve devlet arasındaki uyuşmazlıklara bakardı.

Dar-ı Şura-yı Bab-ı Ali: Hükümet işlerini görüşen bir meclis idi.

II.Mahmut Eyaletlerde Asker-i idari amaçla müşirlikler kurdu. Eyalet valilerine müşir unvanı verildi. Müşirler hem yönetici, hem de eyaletteki askeri birliklerin (Redif Alayları) nın komutanı idi,

Eyaletlerde ve sancaklarda Defter Nazırlığı kuruldu.

II.Mahmut Dönemi içerisinde yapılan diğer Islahatlar

  • ilk defa mahalle ve köylerde muhtarlık teşkilatı
  • Türkçe ve Fransızca Takvim-i Vakayı adıyla haftalık ilk resmi gazete çıkarıldı.
  • Polis ve posta teşkilatı kuruldu.
  • İlk nüfus sayımı yapıldı( 1831)
  • Memurlara kıyafet zorunluluğu getirilerek maaş bağlandı, (pantolon, ceket ve fes)
  • Müsadere(devletin kişilerin mallarına el koyması) kaldırıldı.

C) Askeri Alanda yapılan Islahatlar

  • Mahmut, Eşkinci adında yeni bir ocak kurdu.
  • Yeni çerilerin Ayaklanması sonucu, bu güçlerle yeniçeri ocağını kaldırdı,(1826) Bu olaya Vaka’y-ı Hayriye II. Mahmut yeniçeri ocağının yerine Asakir-i Mansure-i Muhammediye adında ordu kurdu.
  • Tımar Sitemi kaldırıldı v e devlet memurları maaşa bağlandı.
  • Redif (yedek) kuvvetler oluşturuldu. (1834)

d) Eğitim ve Kültür Alanında yapılan Islahatlar

  • İstanbul’da kız ve erkek çocuklarına ilköğretim zorunlu hale getirildi.
  • Tercüme odalar kuruldu.
  • İlk defa yurt dışına öğrenciler gönderildi.
  • Tıp (mektebi tıbbiye) Fakültesi açıldı
  • Harp Okulu (mektebi Harbiye)açıldı (1834)
  • Mızıka-ı Hümayun (bando ve Mızıka kulu) açıldı.
  • Mektebi ulumu edebiye ve Rüştiye adlı orta ‘ dereceli okullar açıldı.
  • Devlet memuru yetiştiren okullar açıldı. (Mekteb-i Maarif-i Adliye)
  • Yabancı müzik serbest bırakıldı.

e) Ekonomik Alanda yapılan Islahatlar

  • Yeli mallarının kullanılması teşvik edildi.
  • Ordunun fes ihtiyacını karşılamak için feshane kuruldu.
  • Gümrüklerde kolaylıklar sağlandı.
  • Bakırköy de bez fabrikası kuruldu.
  • 1838 İngiltere ile Balta Limanı Ticaret Antlaşmasını yaptı. Bu antlaşma Ekonomiye vurulan en büyük darbelerden biri