Malazgirt’in ardından çok sayıda Türkmen boyu Anadolu’ya girip yerleşmeye başlamış ve Süleyman Şah bu Türkmenlerin liderliğini ele geçirmeyi başarmıştır. 1073’te Kutalmışoğlu Süleyman Şah Büyük Selçuklu Devleti hükümdarı Melikşah tarafından Büyük Selçuklu’ya bağlı Sultan-ı Rum olarak tayin edilmiştir. 1077’de İznik merkezli bağımsız bir devlet olarak Türkiye Selçuklu Devleti ‘ni kurmuştur.
Süleyman Şah Bizans’taki taht kavgalarına taraf olmuş ve desteklediği imparator Nikeforos Türkmenlerin boğaz kıyılarına kadar yerleşmelerine izin vermiştir.
1080’den itibaren Bizans Süleyman Şah’a yıllık vergi ödemeye başlamıştır.
Çaka Bey’in kızıyla evlenmiştir.
Bizans ile işbirliği yaparak Çaka Beyliği’ne son vermiştir.
Haçlılarla mücadele etmiştir.
İznik’i boşaltmak zorunda kalmıştır.
Danişmentlilerle Haçlı ordularına karşı ittifak yapıldı.
Eskişehir yakınlarında yapılan savaşı kaybettiler (Dorleon Savaşı, 1097).
Selçuklularıyla mücadele etmiş ve kaybetmiştir.
Geri çekilirken Habur Irmağı’nı geçmeye çalışırken boğularak ölmüştür (1107).
I. Kılıçarslan’dan sonra Şahin Şah ve Rüknettin Mesut arasında taht kavgası yaşandı.
Rüknettin Mesut, Danişmentlilerin desteğiyle abisini tahttan indirdi (1116).
26 yıl boyunca Danişmentoğulları’nın himaye ve tesiri altında hükümdarlığını devam ettirdi.
Bizans İmparatoru’nu Konya’da yendi.
Bizans’ın Konya mağlubiyeti sonrası intikam almak için yeniden hazırlanan Haçlı Orduları, yalnızca bir yıl sonra tekrar Anadolu Seferine giriştiler (II. Haçlı Seferi, 1147).
Roma-Cermen İmparatoru Konrad İznik’e çekildi. Fransa Kralı St. Louis Suriye’ye kaçtı.
Abbasi Halifesi, Mesut Han’a Hilat ve Sancak göndererek İslam’ın sancaktarı olduğunu ilan etmiş oldu.
Avrupalı devletler Anadolu’yu Turchiae (Türkiye) olarak tanımlıyordu.
Danişmentlileri de hakimiyeti altına alarak Anadolu’nun yegane hâkimi durumuna geldi.
I. Mesut kendi adına ilk madenî (bakır) parayı (sikke) bastırmıştır.
Bu dönemde ayrıca ilk imar ve şehirleşme faaliyetleri başlamıştır.
Bu dönemde ilk gümüş ve altın para basılmıştır.
Kayseri-Aksaray’da bulunan ve Anadolu’daki ilk kervansaray olarak kabul edilen
Alay Han bu dönemde yapılmıştır.
Danişmetlilere son verilmiştir.
Dönemin en önemli gelişmesi Bizans ile yapılan Miryokefalon Savaşı’dır. (1176)
Miryokefalon Savaşı Anadolu Selçuklu Devleti’nin zaferiyle sonuçlanmıştır.
Savaşın sonucunda;
« Bizans yenilmiş ve vergiye bağlanmıştır.
« Anadolu kesin olarak Türk Yurdu haline gelmiştir.
« Bizans Türkleri Anadolu’dan atamayacağını anlamış ve savunmaya çekilmiştir.
II. Kılıçarslan, yaşı ilerleyince saltanat mücadelelerinin meydana gelmemesi için hâkimiyeti altındaki toprakları 11 oğluna paylaştırdı.
III. Haçlı Seferi’nde Haçlılarla anlaştı. Ancak oğlu Kaseddin keyudabettin Melikşah Haçlı ordusunu taciz etti. Bunun üzerine alman kralı Frederic barış içinde geçmesi gerekirken Konya’ya ani bir taarruzla saldırıp şehri ele geçirdi.
Ancak kendisi henüz hayattayken oğulları Saltanat Mücadelesi içerisine girişmeye başladılar (1186). 2. Kılıçarslan, 1092 yılında vefat edince, vasiyetine rağmen saltanat mücadeleleri baş gösterdi.
Ağabeyi II. Süleyman Şah (Rükneddin) tarafından tahttan indirildi.
I. Süleyman Şah, 1204’te öldüğünde yerine bir süre II. Süleyman Şah’ın çocuk yaştaki oğlu III. Kılıç Arslan geçse de I. Gıyaseddin Keyhüsrev yiyenini tahttan indirerek ikinci kez sultan oldu.
Trabzon Rum İmparatorluğu’nu yenerek Samsun ve çevresini ele geçirmiş, böylece Karadeniz ticaret yollarını güvence altına almıştır.
Aynı amaç doğrultusunda Antalya fethedilmiştir.
I. Gıyaseddin Keyhüsrev, sultanların ülke topraklarını oğulları arasında paylaştırma geleneğine son vererek merkezi yönetimi güçlendirdi. Vilayetleri yönetmekle görevlendirilen şehzadeleri merkezi yönetime bağlı birer vali durumuna getirdi. I. Gıyaseddin Keyhüsrev 1211’de İznik İmparatoru ile yaptığı Alaşehir Muharebesinde bir Frenk paralı askeri tarafından öldürüldü.
Alaşehir Muharebesi son Selçuklu Bizans Savaşı’dır.
Anadolu Selçuklu dönemine ait ilk medrese olan Kayseri’deki Koca Hasan Medresesi bu dönemde yapılmıştır.
Anadolu’daki ilk hastane olarak bilinen Kayseri Gevher Nesibe Dârü’ş-şifâsı bu dönemde yapılmıştır.
Anadolu Selçuklu Devleti için iktisadi kalkınma ve zenginleşme dönemi olmuştur.
Ülkenin pek çok bölgesinde Kervansaraylar ve Medreseler inşa ettiren İzzeddin Keykavus, Anadolu’daki ticaret yollarının genişlemesine de büyük önem verdi.
Bu nedenle İzzeddin Keykavus, Karadeniz Ticaret yolunun güvenliğini sağlamak ve kontrol altına almak üzere Sinop’a sefer düzenleyerek bu önemli ticaret kentini hâkimiyeti altına aldı.
Anadolu’ya bağlanan bir diğer önemli ticaret yolu da Akdeniz’di. Kıbrıs Krallığı ile yapılan anlaşma ile Antalya üzerinden Anadolu’ya bağlanan ticaret yolu güçlendirildi.
İzzeddin Keykavus döneminde Anadolu, kalabalık ticaret kervanlarının uğrak yeri ve Dünya Ticaretinin en önemli merkezlerinden biri haline geldi.
Donanmaya ve ticarete önem verilmiş, bu doğrultuda Sinop’ta Anadolu Selçuklu Devleti’nin ilk tersanesi kurulmuştur.
Sultanü’l Galip 1214 Sinop’un fethi
Sultanü’l Bahreyn 1216 Antalya’nın ikinci kez fethi
I. İzzeddin Keykavus’un türbesi kendi yaptırdığı Şifaiye Medresesi’ndedir (Sivas).
✎ Anadolu Selçuklu Devleti’nin en parlak dönemidir.
✎ Devletin merkezi olan Konya, kültür ve sanat merkezi haline gelmiştir.
✎ Mengüceklilere ve Harput Artuklularına son verilmiştir.
✎ Bu dönemde özellikle Alanya (Alaiye) ve Karadeniz’in kuzeyindeki Suğdak ticaret
merkezi alınarak denizcilik ve ticarette önemli gelişmeler sağlanmıştır.
✎ Ticaretin gelişmesi için Anadolu’da çok sayıda han ve kervansaray yapılmıştır.
✎ Yabancılara bazı ticarî ayrıcalıklar verilerek mallarına ilk kez “devlet sigortası” uygulanmıştır.
✎ Ayrıca bu dönemde 1230’da Harzemşahlar ile Yassıçemen Savaşı yapılmış, savaş
sonucunda Harzemşahlara son verilmiştir. Bu durum Anadolu Selçuklu devleti ile
Moğollar arasındaki tampon bölgede otorite boşluğuna neden olmuştur.
✎ Yassıçemen Savaşı sonrasında devlet dağılma sürecine girmiştir.
Sadettin Köpek
☸ Baba İshak (Babaîler) İsyanı (1240)
✎ Baycu Noyan ve Kösedağ Savaşı
Kösedağ Savaşı (1243) (Anadolu Selçuklu Devleti & Moğollar [İlhanlı])
Anadolu’daki karışıklıklardan yararlanmak isteyen Moğollar ile yapılmıştır.
Anadolu Selçuklu Devleti savaşta ağır bir yenilgi almıştır.
Savaşın sonucunda;
Anadolu Selçuklu Devleti’nin yıkılış süreci hızlanmıştır.
Anadolu’da siyasî birlik bozulmuş ve Anadolu beylikleri bağımsız olmuşlardır.
Anadolu’daki şehirler harabeye dönmüştür.
Anadolu Selçuklu Devleti’nin merkezî otoritesi bozulmuştur.
Anadolu toprakları İlhanlı Devleti’nin kontrolüne geçmiştir.
Moğollar ağır vergiler koyarak uzun süre Anadolu halkını yoksul bırakmıştır.
Ekonomik yapı bozulmuş ve sıkıntılar artmıştır.
1249-1254 yılları arasında Anadolu Selçukluları’nda Vezir Celâleddin Karatay’ın fikriyle ortaya çıkan “Ortak Saltanat” yönetiminde; II. Gıyaseddin Keyhüsrev’in oğulları olan; II. İzzeddin Keykâvus, IV. Rükneddin Kılıç Arslan ve II. Alâeddin Keykûbad’ın birlikte hükümdarlık yapmaları düşünülmüştür.
Anadolu Selçuklu Devleti, 1308’de Sultan II. Mesut’un ölümüyle yıkılmıştır.
Anadolu’da II. Beylikler dönemi başlamıştır.