DAĞILMA DÖNEMİ SİYASİ OLAYLAR SONUCU YAPILAN ANTLAŞMALAR

Fransa’nın Cezayir’i İşgali (1830)

Fran­sa, Osmanlı Devleti’nin Rum İsyanı’yla uğraş­masını ve Ruslarla savaşta olmasını fırsat bilip 1830’da Cezayir’i işgal etmiştir.

Osmanlı’nın Kuzey Afrika’da kaybettiği ilk toprak parçası Cezayir’dir.

MISIR SORUNU ve KAVALALI MEHMET ALİ PAŞA İSYANI

• II. Mahmut Mora isyanını bastırmak için Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa’dan yardım istedi.
• Mehmet Ali Paşa Osmanlı’nın yardım isteğini Mora ve Girit valiliklerinin kendisine verilmesi şartı ile kabul etmiştir.
• Mehmet Ali Paşa tarafından gönderilen kuvvetler Mora (Yunan) İsyanı’nı bastırmıştır.
• Yunan İsyanı’na destek veren büyük devletler Navarin’de bulunan Osmanlı ve Mısır donanmasını yakmıştır (Navarin Olayı, 1827).
• Yunanistan Edirne Antlaşması ile Osmanlı’dan ayrılmıştır.
• Mehmet Ali Paşa kaybedilen Mora Yarımadası’nın yerine Girit’e ek olarak Suriye valiliğini istemiştir.
• II. Mahmut Mehmet Ali Paşa’nın isteklerini merkezi otoriteye aykırı bulduğu için kabul etmemiştir.
• Bunun üzerine isyan eden Kavalalı Mehmet Ali Paşa oğlu İbrahim Paşa’yı Suriye üzerine gönderdi.
• Kısa süre içinde Anadolu’ya giren Mısır kuvvetleri Kütahya’ya kadar ilerledi.
• II. Mahmut tahtını korumak için ezeli düşmanı Rusya’dan yardım istedi.
• Yardım isteğine olumlu cevap veren Ruslar boğazlara donanma yerleştirdi.  Ancak İngiltere ve Fransa Rusların Boğazlara yerleşmesini çıkarla­rına aykırı buldular.

Osmanlı’nın Rusya’dan yardım istemesiyle Mısır sorunu uluslar arası bir boyut kazanmıştır.

– Kütahya Antlaşması (1833)

Rusya’nın boğazlardan çekilmesini isteyen İngiltere ve Fransa, Osmanlı Devleti ile Mısır va­lisi arasında antlaşma yapılmasını sağladı. Buna göre;

1. Mehmet Ali Paşa’ya Mısır ve Girit vali­liklerinden başka Suriye valiliği verilecek.

2. Oğlu İbrahim Paşa’ya da Adana ve Cidde valilikleri verilecek.

– Hünkâr İskelesi Antlaşması (1833)

Kütahya Antlaşması’na rağmen Mehmet Ali Paşa’ya güvenmeyen II. Mahmut, Ruslarla Hünkâr İskelesi Antlaşması’nı imzaladı. Bu antlaşmaya göre;

1. Osmanlı Devleti bir saldırıya uğrarsa mas­raflarını Osmanlıların karşıladığı bir ordu Rusya tarafından gönderilecek.

Bu maddeyle Osmanlı Mehmet Ali Paşa’ya karşı güvenliğini sağlarken Rusya da boğazlarda donanma bulundurma hakkını elde etmiştir. Ancak Rusların boğazlarda etkinliğininin artacak olması diğer büyük devletleri rahatsız etmiştir.

2.  Rusya bir saldırıya uğrarsa Osmanlı Devleti, sadece boğazları kapatacak.

Bu maddeyle Rusya Karadeniz’de güvenliğini sağlamak istemiştir.

Hünkâr İskelesi Antlaşması ile Boğazlar sorunu ortaya çıkmıştır.