EĞİTİM VE KÜLTÜR ALANINDA YAPILAN DÜZENLEMELER

EĞİTİM VE KÜLTÜR ALANINDA YAPILAN DÜZENLEMELER

Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde diğer birçok kurum gibi eğitim öğretim kurumlan da bilimsellikten uzaklaşmış ve gerilemişti. Bu nedenle devlet, eğitimle ilgili çeşitli ıslahat ve modernleşme çabaları içine girdi. Bu doğrultuda ülkede Batılı anlamda eğitim veren yeni sivil ve askeri okullar açıldı. Osmanlı Devleti’nde mekteplerin bir kısmı ve medreseler, Şer’iyye ve Evkaf Vekâleti’ne (Din İşleri ve Vakıflar Bakanlığı) bağlıydı. Avrupa tarzında eğitim veren okullar ise Maarif Vekâleti tarafından (Eğitim Bakanlığı) yönetiliyordu. Ülkede bunlardan başka, devlet denetimi dışında, kuruluş amaçları, eğitim programları ve yönelimleri farklı, azınlık okulları ve yabancı okullar da vardı.        

Bütün bu durumlar yeni Türk devletinde eğitimin gerçek anlamda çağdaşlaşması ve laikleşmesi için köklü değişikliklere gidilmesini zorunlu kılıyordu. Bu nedenle Atatürk eğitim konusuna ayrı bir önem vermiştir. Milli Mücadele devam ederken 15-21 Temmuz 1921 tarihlerinde Maarif Kongresi’nin toplanması eğitime verilen önemi göstermesi bakımından ayrı bir önem taşımaktadır.

Eğitim Alanında Yapılan Yeniliklerin Sebepleri

•          Bilimsel eğitimi yaygınlaştırmak,
•          Laik ve çağdaş eğitimi sağlamak,
•          Eğitimde birlik sağlamak,
•          Cumhuriyet rejimini güçlendirecek eğitim sistemini oluşturmak,
•          Kültür ikiliği ve çatışmasını önlemek,
•          Eğitimi kolaylaştırıp, yaygınlaştırmak,
•          Eğitimi millileştirmek,
•          Kız-erkek çocukları arasında eğitim alanında eşitlik sağlamak,

Atatürk Dönemi Türk Milli Eğitimi’nin Bazı Özellikleri:

• Demokratik bir yapıya sahiptir.
• Devletçi ve Halkçı bir özelliktedir.
• Laik bir eğitim anlayışı egemendir.

Tevhid-i Tedrisât Kanunu (Eğitim ve Öğretimin Birleştirilmesi) (3 Mart 1924)

Halifeliğin kaldırıldığı gün gerçekleştirilen düzenlemelerden biri de Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun kabul edilmesidir.

Tevhid-i Tedrisât Kanunu ile:

• Bütün eğitim kurumları Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlanmıştır. Eğitimde birlik sağlanmıştır.
• Eğitimde ikiliğe son verilmiştir.
• Azınlık ve yabancı okulların dini ve siyasi amaçlarla öğretim yapmaları önlenmiştir.
• Yabancı okulların ders programlarına Türkçe kültür dersleri konmuş ve bu derslerin Türk öğretmenler tarafından okutulması sağlanmıştır.
• Devlet eğitimin her çeşidiyle uğraşmaya başlamış, Milli Eğitim Bakanlığı bütün eğitim ve öğretim işlerinin tek sorumlusu haline gelmiştir.
• Eğitimin lâikleşmesi alanında önemli bir adım atılmıştır.
• Medreseler kapatılmıştır (11 Mart 1924). Böylece aynı duygu, aynı fikir ve aynı düşüncede insanlar yetiştirilmiştir.
• Okullarda okutulan dersler milli ve bilimsel bir program çerçevesinde uygulamalı ve çağın gereksinimlerine uygun hale getirildi.
• Ömrünü tamamlamış bir kısım dini eğitim veren okul kapatılarak yerine din uzmanı ve dini hizmetleri görecek personel yetiştirmek amacı ile yeni okullar açılmıştır.

1925 yılında modern hukukçular yetiştirmek amacıyla Ankara Hukuk Mektebi açılmıştır. Bu okul cumhuriyetin ilk yüksekokuludur.

Milli Eğitim Sisteminin Temel Esasları:

Eğitim-öğretim işleri Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde yürütülür.

Eğitim sistemi laiktir ve millî kültür birliğini sağlamayı amaçlar.

Karma eğitim esastır.            

Herkes, ayrım yapılmaksızın eğitim hakkından yararlanır.

İlköğretim parasız ve zorunludur.

Uygun eğitimle etkin, faydalı ve verimli vatandaşlar yetiştirilmesi amaçlanır.

Öğretim programları, çevre koşullarına, sosyal hayatın ve çağın gereklerine uygundur.

Eğitim programları, milli birlik ve dayanışmayı güçlendirecek ve bilimsel esaslara ve yeniliklere uygun niteliktedir.

Atatürk Dönemi Türk Milli Eğitimi’nin Bazı Özellikleri:

Demokratik bir yapıya sahiptir.

Devletçi ve Halkçı bir özelliktedir.

Laik bir eğitim anlayışı egemendir.

Millidir.

Mustafa Kemal’e Göre Eğitim ve Öğretimin Amacı:

‘Eğitim ve öğretimin amacı, yalnız hükûmete memur yetiştirmek değil, daha ziyade memlekete ahlaklı, karakterli, cumhuriyetçi, devrimci, olumlu düşünen. atılgan, başladığı işleri başarabilecek nitelikte, doğru düşünüşlü, iradeli. hayatta tesadüf edecek engelleri yenmeye kuvvetli, karalılık sahibi genç yetiştirmektir. Bunun için öğretim programlarının vb. sistemlerini ona göre düzenlenmelidir.”