Fransız İhtilali, İhtilalin Çıkışı, Yayılışı ve Etkileri

Fransız İhtilali, İhtilalin Çıkışı, Yayılışı ve Etkileri

Fransız İhtilali (1789)

a-Sebepleri

  1. Fransız İhtilali Siyasi nedenler; Kralların halk üzerindeki baskısının atması,
  1. Fransız İhtilali Sosyal nedenler; Halkın sınıflara ayrılması,
  • Soylular,
  • Rahipler,
  • Burjuva
  • Köylüler

Soylular ve rahiplerin geniş imtiyazlara sahip Fermansı,

Devletin yükü-nün Burjuva ve köylüler üzerinde bulunması.

3. Ekonomik nedenler; Halkın üzerindeki ağır vergilerin bulunması.

4. Geniş haklara sahip olan İngiltere ve A.B.D.’nin Fransızları etkilemesi.

Fransız aydınlarının etkisi;

  • Monteskiyo; Halkın özgürlüğe sahip Fermanı ve Anayasal krallığı savunmuştur.
  • J. Russo; Hükmetmek halka aittir.
  • Didero; Adalet, eşitlik, özgürlük kavramalarını işlemiştir.
  • Volter; Fikir ve vicdan özgürlüğünü savunmuştur.

b- İhtilalin Başlaması ve Gelişmesi

16. Lui, ülkeyi zor durumdan kurtarmak için asiller ve rahiplerden vergi istedi. Rahipler, asiller ve burjuvalarında katıldığı meclis (Etajenero) toplandı. Bu meclis kendindi Millet Meclisi ilan etti. (17 Haziran 1789)

14 Temmuz 178;3da Bastilla hapishanesinin basılması ile Fransız İhtilali başladı. Kurucu Meclis devletin şeklini belirleyen anayasayı kabul etti. Meclis, “İnsan Hakları ve Vatandaşlık Beyannamesi” ni kabul etti. (4 Ağustos 1789)

Bu Beyanname 17 maddededir. Buna göre;

İnsanları hür ve eşit oldukları, hür ve eşit yaşayacaklarını, insanların, hürriyet mülkiyeti ve güvenlikleri için zulme karşı direnme hakları olduğu duyurulur.

Fransız ihtilali başlangıçtan itibaren beş aşamadan oluşur. Bunlar; 

  • Kurucu Melis (Etajenero-Millet Meclisi) Devra
  • Meşruti Krallık Devri
  • Milli Konvansiyon Devri
  • Direktuvar Devri
  • Konsüllük Devri

Fransa’da 1790’larda karışıklık çıktı. Napolyon Bonapart imparatorluğunu ilan etti. (1804)

c- Fransız İhtilali ’nin Sonuçları;

  1. Krallıklar yıkılarak Cumhuriyete geçildi.
  2. Demokrasi hareketleri başladı.
  3. Eşitlik, adalet vb. gibi kavramlar gelişti.
  4. Milliyetçilik akımının yaygınlaşması sonucu birçok devlet parçalanarak milli devletler kuruldu.
  5. Yeni Çağ sona erdi Yakın Çağ başladı…

d-Osmanlı Devletine Etkileri

Fransız İhtilali, Osmanlı Devletini hem olumlu hem de olumsuz yönde etkilemiştir.

İhtilalin getirdiği milliyetçilik akımı sonucu Osmanlı Devletine karşı ayaklanmaların çıkmasına neden olmuştur.

Bu durum ileride Osmanlı Devletinin parçalanmasına yol açmıştır…

  • Sırp Ayaklanması
  • Yunan Ayaklanması gibi.

Eşitlik, adalet vb. prensipler yönü ile de Osmanlı Devletini düşünce yönünden etkiledi. Bunun sonucu olarak Osmanlı Devletinde batılılaşma hareketleri başladı. Tanzimat Fermanı (1839), Islahat Fermanı(1856) ve Kanunu Esasi (1876) hazırlandı. (Bilgi için 3. üniteye bakılabilir)

e- Fransız İhtilalinin Avrupa ve Dünya Üzerine Etkileri

Napolyon Savaşları (1805-1815) sonunda Napolyon Avrupa’nın büyük bir kısmını ele geçirmiş ve Avrupa’nın yapısını kendisine göre şekillendirmiştir.

Napolyon’un bu ilerleyişi İngiltere’nin Fransızları Waterloo Savaşında mağlup etmesi ile sona ermiştir. (1815)

Bu olay sonrası bozulan Avrupa’nın siyasi yapısını tekrar düzenlemek ve Krallıkları güçlendirmek için Viyana’da bir kongre düzenlendi. Bu Kongreye;

  • İngiltere
  • Rusya
  • Avusturya
  • Prusya, Katıldı.

Bu Kongre Monarşilerin “Fransız İhtilali ve ihtilalin yaydığı milliyetçilik ve demokrasi akımlarına karşı” bir tepki olmuştur.

Kongrede Avrupa’nın sınırları tekrar çizilmiş olup, olabilecek ayaklanmaların birlikte bastırılacağı ve monarşilerin korunacağı karara bağlanmıştır.

Özelikle bu kongrede etkili olan devlet Avusturya olmuştur. Avusturya Başbakanı Metemich in çabaları sonucu bu kararlar alınmıştır. Bu nedenle bu kararlara Meternich Kararları da denilmektedir. Viyana Kongresi ile Avrupa’da başlan bu yeni döneme Restorasyon Dönemi (1815-1827) Bu dönem Navarm Olayı ile sona ermiştir.

Bu kongrede Avusturya Osmanlı Devletinin toprak bütünlüğünü savunmuştur. Bunun en önemli sebebi kendi yapısının Osmanlı Devletine benzer Fermanı, Osmanlı Devlet gibi birçok milletten oluşmasıdır.

Fransız İhtilalinin yaydığı fikirler 1830-1848 yılları arasında Avrupa’da ihtilallerin çıkmasın yol açmıştır. Bunun bir sonucu olarak Avrupa devletleri yeni düzenlemeler yapmak ve tedbirler almak zorunda kalmıştır.