HUKUK DALLARI

Kamu Hukuku

• Anayasa Hukuku
• İdare Hukuku
• Ceza Hukuku
• Yargı (Usul) Hukuku
• Devletler Genel Hukuku
• İcra – İflas Hukuku

Özel Hukuk

• Medeni Hukuk
• Şahıs
• Eşya
• Miras
• Aile
• Borçlar Hukuku
• Ticaret hukuku
• Devletler Özel Hukuku

Karma Hukuk

• İş Hukuk
• Fikir – Sanat Hukuk
• Bankacılık Hukuku
• Çevre Hukuku
• Toprak Hukuku
• Eğitim Hukuku
• Hava Hukuku

KAMU HUKUKU

1. Anayasa Hukuku

• Devletin şekli, yapısı, yasama, yürütme, yargı, organlarının işleyişini düzenler. Temel hak ve özgürlükleri koyar ve korur.
• Yönetenlerin yetkilerini kısıtlar.
• TBMM tarafından yapılır.
• Yumuşak Anayasa
  • Kanunlar kadar kolay yapılır, değiştirilir ve kaldırılır.
• Sert Anayasa
  • Değiştirilemeyecek hükümler taşır.
  • Gerektiğinde halk oylamasına başvurulur.
  • Değiştirilmesi için nitelikli çoğunluk aranır.
  • Belli bir süre değiştirilemez maddesi vardır.
• Düzenleyici (kazuistik) Anayasa
  • Ayrıntılı, açıklayıcı ve madde sayısı fazladır.
• Çerçeve Anayasa
  • Sade, Öz ve madde sayısı fazladır.
• Yazılı Anayasa
  • Yetkili bir organın yapıp belli bir belge içerisinde topladığı anayasadır.
• Yazısız Anayasa
  • İngiltere ‘de uygulanıyor.
  • Geleneksel ya da Teamülü anayasa olarak ta bilinir.

Türk Anayasaları:

• Kanun-i Esasi(ilk yazılı anayasa)
• 1921 (Teşkilat-ı Esasi)(Türkiye Devletinin ilk anayasası)
• 1924 Anayasası(Türkiye Cumhuriyetinin ilk anayasası)
• 1961 Anayasası(En özgürlükçü anayasa)
• 1982 Anayasası(En sert ve ayrıntılı anayasa)

NOT:1921 Anayasası,  yumuşak ve çerçevedir. Sert ve kazuistik anayasalarımız ise Kanunu Esasi

,1924, 1961 ve 1982 anayasasıdır.

2. İdare Hukuku

 

• Kamu hizmetleri ve idari işlemleri kapsar.

İdarenin hukukunun özellikleri

Üç kısma ayrılır.

• Merkezilik ilkesi
• Mahalli idareler
• Kamu tüzel kişiliği
• İdari Vesayet; merkezi idarenin bütünlüğünü korur.
• Yetki genişliği; sadece illerde valilere ait bir özelliktir.
• İdare, yargı denetimindedir.
• İdarenin düzenleyici işlemleri;
  • Yönetmenlik
  • Tüzük
  • KHK
  • Cumhurbaşkanlığı kararnamesi
• İdare, işlemlerinden doğan zararları karşılamak zorundadır.

3-Ceza Hukuku

GENEL ÖZELLİKLERİ

• Kanunsuz suç ve ceza olmaz. (Tipiklik-Kanunilik)
• Kanunda yazılı ceza ve güvenlik tedbirinden başka ceza ve güvenlik tedbiri uygulanamaz.
• Umanizm ilkesi: Cezanın amacı kişiyi topluma kazandırmaktır.
• Ceza kanunu hiç kimseye ayrıcalık yapmaz.(Adalet ve Kanun Önünde Bağlayıcılık)
• Ceza kanununu bilmemek mazeret sayılmaz.(Kanunların Bağlayıcılığı)
• Suç işleyen kişiye işlenen fiilin ağırlığıyla orantılı ceza verilir.
• Suçluluğu sabit oluncaya kadar hiç kimse suçlu değildir.(Masumiyet karinesi)
• Genel müsadere cezası ve kısas yoktur.
• İdam cezası kaldırılmıştır(2004 Anayasa Değişikliği)
• Suç ve cezalar şahsidir.
• İdarenin düzenleyici işlemleri ile suç ve ceza konmaz.
• Suç ve cezalar geçmişe yürütülemez.
• Kanuni hâkim güvencesi vardır.(Doğal yargıç) Buna göre herkes bağlı olduğu mahkemeden başka bir yargı merci önüne çıkarılamaz.
• Hiç kimse yalnız sözleşmeden doğan yükümlülüğü yerine getirmemesinden dolayı özgürlüğünden yoksun bırakılamaz.
• Kanuna aykırı elde edilmiş bulgular delil kabul edilmez.
• Uluslar arası ceza divanının taraf olduğu durumlar hariç vatandaş suç sebebiyle yabancı ülkeye verilemez.
• Suç ve suçun unsurları;
  • Tipiklik (kanunsuz suç ve ceza olmaz)
  • Maddi unsur (Hareket)
    • İcra (yapmak) (banka soymak)
    • İhmal (yapmamak)(Hastaya ilaç vermemek)
  • Manevi unsur (kusur)
    • Kast (bilerek)
    • Taksir (bilmeden)
  • Cezalar:1-Süreli hapis(1ay-20 yıl arası),2-Müebbet hapis,3-Ağırlaştırılmış müebbet hapis,4-Adli para(5-730 gün arası)

Güvenlik Tedbirleri:

• Belli hakları kullanamazlar.
• Eşyaya el konabilir.
• Kazanca el konabilir.
• Akıl hastaları yüksek güvenli hastanelerde tutulur.
• Cezasını çeken yabancılar sınır dışı edilir.

Ceza Ehliyetinin şartları

• Ayırt etme gücü (Sezgin – Temyiz Kudreti):Akıl sağlığının yerinde olmamasıdır. Suç işlediğinde kişinin bilinci yerinde değildir. İrade dışı alınan alkol ve uyuşturucu da cezayı ortadan kaldırır.
• Yaş: Ceza ehliyeti 12 yaşını doldurmakla olur.12-18 Yaş arası cezayı hafifletir.18 yaşın dolması tam ceza ehliyetidir. Sağır ve dilsizlerde ceza ehliyeti 15 yaşını doldurmakla olur, Tam ceza ehliyeti ise 21 yaşını doldurmakla olur.

NOT: Tutuklanan veya yakalanan kişi en yakın mahkemeye götürülme süresi hariç en geç 48 saat içinde hâkim karşısına çıkarılır, toplu işlenen suçlarda bu süre 4 gündür.

Ceza sorumluluğunu azaltan veya kaldıran nedenler

1-Haksız tahrik 2-Akıl hastalığı 3-Sağır ve dilsizlik 4-Hata 5-Af 6-Yaş küçüklüğü 7-Dava ve cezanın düşürülmesi 8-Cebir, şiddet, korkutma, tehdit. 9-Sınırın aşılması 10-Hakkın kullanılması ve ilgilinin rızası 11-Meşru müdafaa ve zorunluluk hali 12-Sanığın veya hükümlünün ölmesi 13-Dava ve ceza zamanaşımı

4-Yargı Hukuku

• Bağımsız mahkemelerin yargılama yetkisini kullanırken izleyecekleri usul ve esasları düzenleyen hukuk kurallarıdır.
• Kamu ve Şekli(Usul)hukuktur.

Yargı Hukukunun Dalları

Adli Yargı Organları

• Sulh Hukuk Mahkemesi: Nafaka, yaş küçültme, vasi tayini gibi davalara bakar.
• Asliye Hukuk Mahkemesi: Boşanma, iş, ticaret, icra-iflas, tapulama gibi davalara bakar.
• Sulh Ceza Mahkemesi: Kabahat niteliği taşıyan suçlara bakar ve hafif cezalar içerir.
• Asliye Ceza Mahkemesi: Sulh ve ağır ceza mahkemesinin görevleri dışında kalan davalara bakar.
• Ağır Ceza Mahkemesi: Daha çok siyasi suçlara bakar.

İdari Yargı Organları

• İdari mahkeme
• Vergi mahkemesi
• Bölge idare mahkemesi(idare ve vergi mahkemelerinin tek hâkimle verilmiş kararlarına yapılan itirazlarına ve idare-vergi mahkemeleri arasındaki uyuşmazlıklara bakar.)

Askeri Yargı Organları

• Askeri mahkemeler
• Disiplin mahkemeleri

Yüksek Mahkemeler

• Anayasa
• Yargıtay
• Danıştay
• Askeri Yargıtay
• Askeri yüksek idare mahkemesi
• Uyuşmazlık mahkemesi

NOT: Yüksek Seçim Kurulu, Sayıştay ve HSYK yüksek mahkeme değildir.

Soruşturma: Suç şüphesinin öğrenilmesinden iddianamenin kabulüne kadar geçen süredir.

İddianame: soruşturma sonucu yeterli delil elde edilirse, cumhuriyet savcısı suçun işlendiği konusunda belge hazırlar.

Kovuşturma: İddianamenin kabulü ile kesin hüküm arası süredir.

Gözaltı: Tutuklama kararı olmadan kişinin özgürlüğünden yoksun bırakılmasıdır.

Tutuklama: Suç şüphesi güçlü ise kişi mahkeme kararı ile özgürlüğünden yoksun bırakılır.

Sanık: Kovuşturma-hüküm sürecinde suç şüphesi altında bulunan kişidir.

Şüpheli: Soruşturma aşamasında suç şüphesi altında bulunan kişidir.

NOT: Kamu davasını cumhuriyet savcısı açar. Tutuklanan kişi en geç 48 saat içinde hâkim karşısına çıkarılır. Toplu suçlarda bu süre 4 gündür.

 

5-Devletler Genel Hukuku

Devlet – Devlet, Devlet-Uluslar arası Kuruluşlar arasındaki ilişkisini düzenler.

6-İcra-İflas Hukuk

• Bağımsız mahkemelerin verdiği kararların devlet gücüyle yerine getirilmesini inceler.
• Hakları ihlal edilen kişiler mahkemelere başvurur.
• Kesinleşmiş mahkeme kararı- İLAM
• Borçlunun malının rehin alınması – İPOTEK
• Ödeme emri – TEBLİGAT
• Borçlu ile alacaklının anlaşma yoluna gitmesi-KONKORDATO
• Alacaklının alacağını tahsil etmek için borç ilişkisini icra dairesine ve mahkemeler bildirmesi-TAKİP TALEBİ
• Alacağı tahsis için icra dairesi borçlunun mal ve haklarına el koyar-HACİZ
• Borçlunun ödeyemediği borç için mahkeme tarafından verilen belge-ACİZ VESİKASI
• Borçlu mallarını icra dairesine bildirir-MAL BEYANI

7-Vergi Hukuku

• Kamu ihtiyaçlarını karşılamak için devletin vatandaşlardan aldığı meblağdır.

Vergi hukukunun ilkeleri

• Vergide adalet ilkesi: Vergi herkesin gelirine göre alınır. Vergide eşitlik yoktur.
• Vergide kanunilik ilkesi: Vergi kanunla konur, değiştirilir ve kaldırılır.
• Vergide genellik: Dil, din, ırk ayırımı olmadan herkesten alınır.
• Vergi, resim, harç ve benzer mali yükümlülükleri alt ve üst sınırı içinde değiştiren bakanlar kuruldur.
• Harç: Hukuki işlemlerden ve sunulan hizmetten alınır. Noter, tapu ve adli işlerden alınır.
• Resim: Devlet kurumlarında hizmet karşılığı alınır. Avlanma, ruhsat resmi, eğlence resmi, trafik resmi vb.
• Şerefiye: Belediyeler alır. Gayrimenkullerin değer artışı üzerinden alınır.

Vergi Türleri

• Gelir üzerinden alınan vergiler:1-Gelir Vergisi 2-Kurumlar Vergisi
• Servet üzerinden alınan vergiler:1-Emlak Vergisi2-Veraset ve İntikal Vergisi3-Motorlu Taşıtlar Vergisi
• Harcamalar üzerinden alınan vergiler: KDV, ÖTV, Banka ve Sigorta İşlemleri Vergisi

NOT: Dolaysız Vergiler, servet ve gelir üzerinden alınan vergilerdir. Dolaylı vergiler ise gider(harcamalar) üzerinden alınır.

 

                        ÖZEL HUKUK

• Özel Hukuk Dalları
• Medeni Kanun(Aile-Kişi-Eşya-Miras-Borçlar)
• E
• Ticaret Kanunu
• O
• Devletler Hususi Hukuku

                                                         MEDENİ KANUN

Başlangıç kısmı (Genel Hükümler)

• Hâkimin takdir yetkisi: Hâkim hukuka ve hakkaniyete göre karar verir. Hâkimin hukuk yaratması ve hâkim karar verirken yargı kararları ve bilimsel görüşlerden yararlanır.
• Dürüst davranma: Hakları kullanırken ve borçları öderken geçerlidir. Sözleşme öncesi, sırasında ve sözleşmede meydana gelen boşlukların doldurulmasında geçerlidir. Bir hakkın açıkça kötüye kullanılmasını hukuk düzeni korumaz.
• İyi niyet: Kendisinden beklenen özeni göstermeyen iyi niyet iddiasında bulunamaz.
• Kanun özüyle ve sözüyle değindiği bütün konularda uygulanır.
• Hâkimin hukuk yaratması: Genel ilkelere uygun olarak kural koyar.
• İspat yükü
• Taraflar her biri dayandırdığı olguların varlığını ispatla yükümlüdür. Hâkimin kanaat sahibi olmaya yöneliktir. İspata yarayan araçlara delil denir.
• Kesin deliller; ikrar(mahkeme huzurunda kabul), senet, kesin hüküm ve taraf yemindir. Takdiri deliller; tanık, bilirkişi ve keşiftir.
• Resmi sicil ve senetler belgeledikleri olguların doğruluğuna kanıt oluşturur.

Resmi senetler şunlardır:

Vakıf senedi, resmi vasiyetname ve miras sözleşmesi bu tür senetlerdendir. Resmi senetleri noterler, tapu memurları ve sulh hâkimleri düzenler.

 

Resmi sicilleri şunlardır:

• Kişisel durum sicilleri
• Vakıf sicili
• Mülkiyeti saklı tutma sicili
• Hayvan rehin sicili
• Ticaret sicili
• Gemi sicili

Kişisel Durum Sicilleri

• Doğum kütüğü
• Ölüm kütüğü
• Evlenme kütüğü
• Aile kütüğü
• Yer değiştirme kütüğün
• Yabancılar kütüğü

Karine: Mevcut ve bilinen olgulardan bilinmeyen bir olgunun çıkarılmasıdır.

• Kanuni ve fiili karine olarak ikiye ayrılır: Kanuni karineler: Olay, hak, adi ve kesin karinelerdir.
• Kanuni karineler:
• Olay karineler: Ölüm ve birlikte ölüm karinesidir.
• Hak karineleri: Taşınırın zilyeti onun malikidir.
• Adi karineler: Aksi ispatlanabilir karinelerdir. Ölüm karinesi, iyi niyet karinesi ,babalık karinesi ve gaiplik karineler buna örnektir.
• Kesin karine: Aksinin ispatı mümkün değildir. İcazet verilmişlik karinesi, tapu sicilindeki kayıtların herkesçe bilindiği karine
• Fiili karine: Bir olaydan başka bir olayın varlığı ya da yokluğu sonucunun çıkarılmasıdır. Bu karineler kanun tarafından belirtilmemiştir. Evli kadının doğurdu çocuğun babasının kocası olduğu yolundaki karine ve bir meyhaneden çıkan ve yalpalayarak gidenin sarhoş olduğu karineler buna

 

                                                  HAK KAVRAMI

• Hukukun koruduğu, kişiye ait menfaatlerdir. Kamu ve özel haklar olarak ikiye ayrılır.

Kamu Hakkı

• Kişi hak ve ödevleri, Sosyal ve Ekonomik haklar ve siyasi haklar olarak üçe ayrılır.

Özel Haklar

• Konularına göre
  • Mal varlığı hakkı:
• Para ile ölçülebilen hak ve menfaatlerdir.
• Mülkiyet, intifa(kullanma),oturma(sükûna),nafaka, alacak, taşınmaz yükü, ipotek ve telif hakkı gibi.
• Başkalarına devredilebilir.

 

• Kişisel haklar:

• Para ile ölçülemeyen manevi haklardır.
• Başkalarına devredilmez.
• Şeref ve haysiyet, isim, vücut bütünlüğü, sır çevresi, sağlık gibi.
• Niteliklerine göre
  • Mutlak Haklar
• Sahibine maddi ve maddi olmayan mallar üzerinde geniş yetkiler verir. Herkese karşı ileri sürülebilen sahibine geniş yetkiler tanıyan haklardır.
• Başkalarına devredilemez.
• Örnek: Velayet ve vesayet, mülkiyet, intifa(kullanma),oturma(sükûna),nafaka, taşınmaz yükü, ipotek, marka, patent ve telif hakları gibi.
  • Nispi Haklar
• Belli kişi veya kişilere karşı ileri sürülebilen haklardır. Borç ilişkisinden doğar.
• Başkalarına devredilebilir.
• Alacak ve miras hakkı gibi.
• Kullanılmalarına göre
  • Devredilebilir Haklar
• Başkalarına devredilebilir. Satma ya da bağışlama ile olur. Miras, alacak, mülkiyet, rehin hakkı gibi.
  • Devredilemez Haklar:
• Kişiye sıkı sıkıya bağlıdır, başkalarına devredilemez.
• İsim, şeref, haysiyet, intifa(kullanma), nafaka ve sükûna(oturma) gibi.
• Amacına göre
  • Yenilik Doğuran Haklar:
• Hak sahibi için tek taraflı yeni bir hukuki bir durum yaratır veya değiştirir ya da ortadan kaldırır.
  • Kurucu: Bir hakkın kullanılmasıyla yeni bir hukuki durum yaratır. Ön alım, alım, geri alım hakları.
  • Bozucu: Bir hakkın kullanılmasıyla mevcut hukuki durumu ortadan kalkar. Ev satmak, boşanmak, mirasın reddi, sözleşmeleri fesih etmek.
  • Değiştirici: Bir hakkın kullanılmasıyla mevcut hukuki durumda değişiklik yapar. Ayıplı malın yenisi ile değiştirilmesidir. Aynen ifadan vazgeçip zararın tazminini talep edebilir, Takas.

 

• Alelade Haklar:

• Kullanılmasıyla mevcut hukuki durumda değişiklik yapmaz. Velayet ve vesayet hakları örnektir.

Hakların Kazanılması

• Bir hakkın kazanılmasında, hakkın kazanılmasına engel bir durumu bilmeme veya yanlış bir bilgidir.(mazur görülebilir-sübjektif iyi niyet)

 

• Hakkın kazanılması şu yollarla olur:

 

• Hukuki olay: Kişini iradesi dışında gerçekleşir. (Doğum, ölüm)
• Hukuki fiil: Hukukun kendisine hukuki sonuç bağladığı irade ile gerçekleşir. Kitap yazmak(Telif),resim yapmak, proje çizmek ve beste yapmayı örnek gösterebiliriz.
• Hukuki işlem: Tek taraflı ya da iki tarafında karşılıklı beyanı gerçekleşir. (sözleşmeler, çek, senet)

 

• Hakların Kazanılma Biçimleri

 

• Aslen kazanma: Bir hakkın ilk sahibi olmaktır. Kitap yazmak, balık tutmak, proje çizmek, resim yapmak, şiir yazmak ve velayet örneklerini verebiliriz.
• Devren kazanma: Bir hakkın bir başkasından elde edilmesidir. Kira, hizmet, eser sözleşmeleri gibi.
• Tesissen kazanma: Bir kimsenin sahip olduğu hakkı devretmeksizin bu hak üzerinde bir başkasına yeni bazı haklar sağlamasıdır. Bir kişini tarlası üzerinde geçit irtifakı(kullanma) ve ipotek hakkı kurması gibi.
• Zaman aşımı ile hak kazanma: Belli bir süre bir hakkın kullanılmasıyla onun gerçek sahibi olmaktır.

NOT: Sahipsiz taşınırların hak sahipliği sahiplenme, sahipsiz taşınmazların hak sahipliği ise işgaldir.

NOT: Hakların kazanılmasında sübjektif iyi niyet(sadece iyi niyet) geçerlidir. İyi niyet örnekleri: Emanet bırakılan bilgisayarın satılması, tapuda yanlış kaydedilen mülkiyetin satılması, tamirciye bırakılan TV’nin satılması, birden fazla evlilikte birinci eşin ölmesi durumunda ikinci eşin iyi niyeti.

Hakların Kullanılması(Dürüstlük İlkesi)

• Hak sahibinin haklarını kullanıp borçlarını öderken iyi, doğru, dürüst, namuslu, aklı başında hareket etmesidir. Davranışlarının sonucunu bilir hak sahibi.
• Sözleşmeler kurulmadan, sözleşmeler kurulurken, sözleşmeler yorumlanırken ve sözleşmeler tamamlanırken geçerlidir.
• Örnek: Alacaklıyı oyalayarak zaman aşımını süresinin dolmasını sağlayan, avukatlık yapması yasak olan birinin alacağı kendi üzerine alarak davayı sürdürmesi, velayeti altındaki çocuğa kötü davranmak dürüstlük değildir.

NOT: Hakların kullanılmasında objektif iyi niyet (dürüstlük) geçerlidir.

Hakkın Kötüye Kullanılması

• Hakkın iyi niyet kuralına aykırı kullanılmasıdır.
• Hak iyi niyet kuralı dışında kullanılmalıdır
• Hakkın kullanılmasında meşru menfaat bulunmamalıdır.
• Hak kullanılırken başkasını zarara sokmalı veya kendisine yasal olmayan bir kazanç sağlamalıdır.
• Hak sahibine sağlanan yarar ile başkasına verilen zarar arasında aşırı dengesizlik bulunmalıdır.

Hakların korunması

• Hak devlet eliyle korunur. Hak dava açılarak korunur.
• Hukuk düzeni bazı istisnai durumlarda kişinin kendi hakkını korumasına izin vermektedir.
• 1-Talep Yolu(ihtar, protesto vb.) 2-Dava Yolu(Eda, Tespit ve İnşa Davaları) 3-Kişinin Hakkını Bizzat Koruması

Hakkın Sahibi Tarafından Korunması Şu Yollarla Olur

Zaruret Hali(Iztırar hali)

• Kendisini veya bir başkasını bilerek sebep olmadığı bir durumdan kurtarmak için bir başkasının malına zarar vermektir.
• Verilen zarar ödenmelidir.
• Örnek: Dairede çıkan yangından kaçan birinin arabanın kaportasına atlarsa zararı öder.

Meşru Müdafaa(Haklı savunma)

• Haklı savunmadır.
• Bir kimsenin kendisine veya bir başkasına yönelen ve halen var olan haksız saldırıdan doğacak zararı önlemek için yaptığı karşı eylemdir.
• Meşru müdafaanın sınırı, ölçülü ve uygun savunmadır.
• Kişilik haklarına yapılan haksız saldırı karşısında kişi kendini savunma hakkına sahiptir. Savunma imkânı bulamazsa kuvvet kullanabilir. Doğacak zararı ödemek zorunda kalmaz. Herhangi bir ceza da almaz.
• Örnek: Kapkaçının kolunun kırmak meşru müdafaadır.

Kuvvet Kullanma

• Bir hakkı elde etmek veya onu saldırılara karşı korumak için kuvvet kullanılır.
• Kirayı ödemeyen ve kaçmaya çalışan kiracının eşyalarına ev sahibinin el koyması gibi.

Hakkın kaybedilmesi

• Hukuki olay: Ölüm, eşyanın kaybolması, zorlayıcı neden(mücbir sebep),zamanaşımı ve beklenmeyen durum gerçekleşebilir.
• Hukuki fiil: Mirasçının miras bırakanı öldürmesi miras hakkını ortadan kaldırır.
• Hukuki işlem: Alım-Satım işlemlerinde satıcı malı alıcıya teslim ettiğinde satıcının mülkiyet hakkı sona erer.

 

Medeni Hukuk Alt Dalları

1-Kişi Hukuku

• Kişi Türleri, Kişisel durum, Ehliyet, Hısımlık, Yerleşim Yeri, Kişiliğin Başlaması ve Sona ermesi, Kişiliğin Korunması konularını inceler.
• Hak sahibi ve borçla yükümlü olan varlıklara kişi denir.
• Gerçek kişiler de kişilik sağ ve tam doğmak koşuluyla başlar.
• Tam ve sağ doğmuş kişi hak sahibi olur.
• Tüzel kişi: Belli amacı olan örgütlenmiş insan ya da mal topluluğudur.(kurumlar).Kamu ve Özel Tüzel Kişilik olarak ikiye ayrılır. Örnek: Dernekler, sendika, Şirketler, kooperatifler, siyasi partiler kişi topluluğu, Vakıflar ise mal topluluğudur.

Ehliyet

Kişilerin hak sahibi ve borçla yükümlü olmalarıdır. Ehliyetler hak ve fiil ehliyeti olarak ikiye ayrılır.

Hak Ehliyet

• Tam ve sağ doğmak koşuluyla çocuğun ana rahmine düşmesi ile hak ehliyetine sahip olunur.
• Medeni haklardan yararlanma ehliyetidir.
• Hak ehliyetinin temel ilkeleri eşitlik ve genellik
• Pasiftir ve irade dışıdır.

Fiil Ehliyeti

• Medeni hakları kullanma ehliyetidir.
• Kişi kendi fiil ve eylemlerinden sorumludur.
• Aktif bir ehliyettir.

Fiil Ehliyetinin Şartları

• Ayırt etme gücü(temyiz gücü, mümeyyiz olmak, sezgin olmak)
• Erginlik
• Kısıtlı olmamak(hacir altında olmamak)

1-Ayır Etme Gücü

• Bilinçli olmak, makul hareketler yapmak (Ayırt etme Gücü)
  • Yaş
  • Alkol ve uyuşturucu bağımlılığı
  • Sarhoşluk
  • Akıl hastalığı
  • Akıl zayıflığı ayırt etmeyi engeller.

2-Erginlik

• On sekiz yaşını doldurmuş olmak ile erginlik
• Evlilik ile erginlik
• On yedi yaşını dolduran evlenen ergindir.(Olağan evlilik)
• On altı yaşını dolduran mahkeme kararı evlenen ergindir.(Olağanüstü evlilik)
• Yargısal erginlik (15 yaş)
• On beş yaşını dolduran, kişisel menfaati olan, velisinin iznini alan Asliye Hukuk Mahkemesi ile ergin kılınabilir.(Kazai Rüşt)

3-Kısıtlı olmak

• Kanunda belirtilen belirli şartlara uymama durumunda mahkeme kararı ile kısıtlama getirilebilir.

Kişilerin kısıtlanma sebepleri şunlardır.

• Akıl zayıflığı
• Akıl hastalığı
• Alkol ve uyuşturucu bağımlılığı
• Kötü yönetim ve kötü yaşam tarzı
• Başkalarının güvenliğini tehdit etmek

• Savurganlık
• Bir yıl ve daha fazla hapis cezası almış olanlar
• Daimi suretle bakıma muhtaç olma ve işlerini görmekten aciz olmak

Kişinin kendi isteği ile kısıtlandığı durumlar

• Deneyimsizlik
• Sakatlık
• Ağır hastalık
• Yaşlılık

Fiil Ehliyetine Göre Gerçek Kişilerin Sınıflandırılması(Ehliyet Türleri)

Tam Ehliyetliler

• Ayırt etme gücüne sahip, ergin ve kısıtlı olmayanlardır.
• Dava ve taraf ehliyeti var.
• Hukuki işlem yapar.
• Haksız fiillerden sorumludurlar.

Sınırlı Ehliyetliler

• Ayırt etme gücüne sahip, ergin ve kısıtlı olmayıp, evli ve yasal danışman atanmış kişilerdir.
• Dava açma, kefil olma, sulh olma, bağış yapma, kıymetli evrak alma, taşınmaz alım satımı gibi işlemleri yasal danışmanın izni olmadan yapamazlar.
• Haksız fiillerden sorumludur.
• Ehliyet asıl, ehliyetsizlik istisnadır.
• 40 yaşında aklı başında korunmaya muhtaç kişiler.

Tam Ehliyetsizlik

• Ayırt etme gücüne sahip değildir.
• Kısıtlı olma/olmama
• Ergin olma/olmama
• Hukuki işlem yapamazlar ve cezai ehliyetleri yoktur.
• 3 yaşındaki çocuk ve akıl hastaları bu gruba girer.

Sınırlı Ehliyetsizlik

• Ehliyetsizlik asıl, ehliyetlilik istisnadır.
• Ayrıt etme gücüne sahip küçükler(18 yaşını doldurmamışlar) ile ayırt etme gücüne sahip ergin ama kısıtlılar.
• Evlenme, Nişanlanma, Babalık davası açma işlemlerini tek başına yapar.
• Bağışlama, vakıf kurma, kefil olma işlemlerini kesinlikle yapamazlar.
• Borç altına girebilecek işlemleri vasi ya da velisinin izni ile yaparlar.
• 17 yaşında aklı başında bir kişi
• 40 yaşında aklı başında ama kısıtlı bir kişi.

Kişiliği Koruma Yolları

• Önleme davası: Kişiliğe saldırı tehlikesi varsa uygulanır.
• Men davası: Kişiliğe saldırılmış ve saldırı devam ediyorsa uygulanır.
• Tespit davası: Saldırı sona erdikten sonra saldırının etkisi devam ediyorsa uygulanır.
• Tazminat davası: Saldırı sonucu meydana gelen zararın giderilmesi için uygulanır.

 

Kişiliğin Sona Ermesi

 

• Ölüm
• Hukuki bir olaydır ve kişilik sona erer.10 gün içinde nüfusa bildirilir.
• Ölüm karinesi
  • Cesedi bulunmayan fakat ölümüne kesin gözle bakılan durumlar için geçerlidir.
  • Mahkeme kararı yok.
  • Mülki amirin emri var.
  • Evliliği kendiliğinden sona erer.
  • Miras, mirasçılarına doğrudan kalır.
• Birlikte Ölüm Karinesi
• Kimin önce kimin sora öldüğü bilinemeyen durumlarda kişiler aynı anda ölmüş sayılır. Birbirlerine mirasçı olamazlar.

 

• Gaiplik
  • Ölüm tehlikesi içerisinde kaybolma halinde 1 yıl, uzun süre haber alınamama durumunda 5 yıl geçmiş olması gerekir.
  • Kesinlik yok, şüphe vardır.
  • Mahkemenin kararı olmalıdır.
  • Mirasçılar teminat vermek zorundadır.
  • Evlilik kendiliğinden sona ermez.

İkametgâh

• Tektir ve zorunluluktur.
• Sürekli kalma niyetiyle oturulan yerdir.
• Birden çok yerleşim yeri olmaz.
• Bir yerleşim yerinin değiştirilmesi yenisinin edinilmesine bağlıdır.
• Velayet altında bulunanın yerleşim yeri anne ve babasının oturduğu yerdir.
• Vesayet altında bulunanların yerleşim yeri bağlı oldukları vesayet makamının bulunduğu yerdir.

İsim(Ad)

• İsmin değiştirilmesi haklı sebeplere bağlı olarak hâkimden istenir.
• İsim değişmekle kişisel durum değişmez.
• Adı haksız kullanılan kişi buna son verilmesini isteyebilir.
• Nüfusa yanlış kaydetme veya ismin değişmesi durumları mahkeme kararı ile olur.

Hısımlık

Hısımlık üç yolla gerçekleşir.

• Doğumla Gelen Hısımlık
• Kan hısımlığıdır.
• Alt-Üstsoy Hısımlığı: Kişinin ebeveynleri ile çocukları arasında olan hısımlıktır. Düz hat hısımlığıdır. Bu hısımlar birbiri ile evlenemezler.
• Yansoy Hısımlığı: Kardeşler arasındaki hısımlıktır. Ortak soydan gelenler arasında geçerlidir. Anne ve babanın ortak soydan gelmesine tam kan yansoy hısımlığıdır. Sadece anne veya babanın ortak soydan gelmesi yarım kan yansoy hısımlığıdır.

Örnekler

• Üst soy: Baba, anne, büyük anne, büyük baba,
• Alt soy: Çocuk, torun, torun çocukları, torun torunları.
• Yan soy: Kardeşler. Teyzeler, dayılar, amcalar, halalar, kuzenler

Hısımlığın Dereceleri

1. Dereceden Hısımlık: Anne-Baba ile Çocuklar arasında
2. Dereceden Hısımlık: Kardeşler, Dede, Nine, Torun arasında
3. Dereceden Hısımlık: Teyze, Amca, Hala, Dayı, Yeğen arasında
4. Dereceden Hısımlık: Kuzenler arasındaki hısımlık

• Evlilik Hısımlığı
• Kayın hısımlığıdır. Eşlerden biri ile diğer eşin kan hısımları aynı tür ve dereceden kayın hısımları olur. Evlilik sona erse dahi kayın hısımlığı devam eder.
• Evlat Edinme Hısımlığı
• Evlat edinen ile evlat edilen arasında mahkeme kararı ile kurulan hısımlıktır. Kan hısımlığındaki durumlar geçerlidir. Evlat edinilen kişinin de ailesi ile olan kan hısımlığı devam eder. Evlatlıkla, evlat edinenler arasında ene az 18 yaş fark olmalı, evlat edinenler 30 yaşını doldurmuş ve 5 yıl evli olmalıdır.

TÜZEL KİŞİLİK

• Belli bir amacı gerçekleştirmek için bir araya gelmiş kişi ya da mal topluluğudur.
• Tüzel kişiler kamu ve özel tüzel kişiler olarak ikiye ayrılır.

Özel tüzel kişiler

• Özel tüzel kişiler serbest kuruluş sistemi(koşullara uygun irade beyanı), izin sistemi(devletin izin verdiği an) ve tescil sistemi(resmi sicile kayıt) ile kurulur.
• Haklara ve borçlara ehildir.
• Kanuna uygun ve belgelerle gerekli organlara sahip olan kuruluşlar fiil ehliyetine sahiptir.
• Tüzel kişilerin yerleşim yeri işlerini yönettiği yerdir.
• Tüzel kişinin kişiliği tasfiye sırasında da devam eder.(Sınırlı olsa da)
• Tüzel kişinin iradesi organları aracılığı ile açıklanır. Organlar hukuki işlemleri ile tüzel kişiliği borç altına sokarlar.
• Tüzel kişiliğin sona ermesi infisah(kişiliğin kendiliğinden sona erme), fesih(dağıtma) ve yargı kararı ile son bulur.
• Özel tüzel kişiler dernekler, şirketler, kooperatifler, siyasi partiler ve sendikalar kişi topluluğudur. Vakıflar ise mal topluluğudur
• Dernekler ve vakıfları Medeni Kanunda düzenlenmiştir.

NOT: Kamu tüzel kişileri ise devlet, belediyeler, il Özel İdaresi Köy kişi topluluğu diğerleri mal topluluğudur. Örnek: Mal toplulukları TRT, TCDD, SSK, Üniversiteler vb.

Dernekler

• Kişi topluluğudur.
• En az 7 gerçek veya tüzel kişinin bir araya gelmesi ile kurulur.
• Kuruluş amacı aynı olan 5 derneğin bir araya gelmesiyle federasyon oluşur
• Kuruluş amacı aynı olan 3 federasyonun bir araya gelmesi ile konfederasyon oluşur.
• Her derneğin tek bir amacı vardır.
• Siyasi amaçlı kurulan dernekler siyasi partilerdir.
• Bir süreliğine dernek kurulmaz.

Vakıflar

• Belli amacı olan mal topluluğudur. Bir kişi tarafından da kurulur.
• Tüzel kişiliği vardır. Vakıflara üyelik söz konusu olamaz.
• Gerçek veya tüzel kişilerin yeterli mal ve hakları belirli ve sürekli bir amaca özgülemeleriyle oluşur.

 

 

2-Eşya Hukuku

• Taşınır ve taşınmaz malları düzenler.
• Ayni Haklar: Eşya üzerinde sahibine geniş yetkiler veren herkese karşı ileri sürülen haklardır.
• Sınırlı Ayni Haklar: Herkese karşı değil de belli kişilere karşı sürülen haklardır.
• Zilyetlik: Taşınırlarda kişi ve eşya arasındaki hukuki bağdır. Tapu sicili: Taşınmaz ile kişi arasındaki hukuki bağdır.

3-Miras Hukuku

• Ölen kişilerin mal varlığını düzenler
• Mirasçı, gerçek veya tüzel kişi olabilir.
• Miras bırakan (muris)
• Miras (tereke):Miras bırakanın hak ve borçlarının tamamıdır.
• Miras kalan (varis)
• Miras bırakanın yasal temsilcileri; kan hısımları, evlatlığı, sağ kalan eşi ve devlettir.

2-Aile Hukuku

• Aile içi ilişkileri düzenler. Nişanlanma, Evlenme, Evliliğin Sona Ermesi, Velayet, Soy bağı, Vesayet gibi.

Medeni Hukuka İlişkin Kavramlar

• Zilyetlik: Bir eşyayı fiili olarak hâkimiyet altında bulundurmaktır.
• Ayni Hak: Eşyalar üzerinde kesin egemenlik sağlayan haklardır.
• Sınırlı Ayni Hak: Mülkiyet hakkının dışında kalan ayni haklardır. Sınırlı ayni haklar 3’e ayrılır.
• İrtifak Hakları: Ayni hakların sahibine kullanma ve yararlanma yetkilerini veren haktır.
• Taşınmaz Yükü: Taşınmaz sahibinin mülkiyeti dolayısıyla hak sahibine bazı edimlerde bulunma borcu altına sokan ve bu borcu söz konusu taşınmaz ile güvence altına alan sınırlı ayni haktır.
• Rehin Hakları: Bir alacağı güvence altına almak için kurulan, alacak ödenmediği takdirde alacaklıya eşyanın sahibine ihtiyaç duymadan eşyayı sattırabilme yetkisi veren sınırlı ayni haktır.
• İntifa Hakkı: Taşınırlar, taşınmazlar ve haklarda aksine düzenleme olmadıkça hak sahibine konusu üzerinde tam yararlanma yetkisi sağlayan haklardır.
• Sükûna Hakkı: Sahibine bir binada veya onun bir kısmında oturma yetkisi veren irtifak hakkıdır.
• Velayet: Ergin olmayan çocukların eğitim, bakım ve sorumluluğu anne ve babaya aittir. Yasal sebep olmadan velayet ana-babadan alınamaz. Hâkim vasi atanmasına gerek görmedikçe kısıtlanan ergin çocuklar da ana ve babanın velayeti altında kalır.
• Vesayet: Kişisel ve mali menfaatlerini koruma ehliyetinden yoksun olan ve velayet altında bulunmayan küçükler ile reşit olmalarına rağmen velayet altına konmayan fakat özel bakım isteyen kişilerin korunması için devlet tarafından teşkilatlandırılmış, ferdin bakım ve temsilini gerçek kişilere veren müessesedir.
• Vasi: Vesayet altındaki kişilerin, kişiliği ve mal varlığı ile ilgili bütün menfaatlerini koruyan ve hukuki işlemlerde onu temsil eden kişilerdir.
• Kayyım: Belirli işleri görmek veya mal varlığını yönetmek için atanır. Vesayet hükümlerine tabidir.
• İlliyet Bağı: Bir hukuki sonuç ve bu sonucu ortaya çıkaran nedenler arasındaki ilişkidir. Neden –Sonuç ilişkisidir.

 

TİCARET HUKUKU

• İnsanların ekonomik faaliyetlerini düzenleyen hukuk dalıdır.
• Özel hukukun bir dalıdır.
• Ticari İşletme Hukuku, Kıymetli Evraklar Hukuku, Şirketler Hukuku, Deniz Ticareti Hukuku ve Sigorta hukuku olarak 5 bölümde incelenir.

1-Ticari işletme hukuku:

• Ticari şekilde işletilen müesseseler ticari işletme sayılır.(Ticarethane, fabrika vb.)
• Nakdi sermayeye dayalı sürekli ve bağımsız çalışan iktisadi kuruluşlardır.

2-Şirketler hukuku

• Kolektif, komandit, anonim, limitet ve kooperatif şirketler vardır. Kolektif ve komandit, şirketler şahıs diğerleri sermaye şirketleridir.

3-Kıymetli evraklar hukuku

• Kambiyo senetleri; çek, bono, poliçedir.

4-Deniz ticareti

• Denizde, gemilerde, eşya ve yolcu taşıma işlerini düzenleyen hukuktur.
• Navlun: Taşıma karşılığı ödenen ücrete denir.
• Navlun sözleşmesi: Deniz yoluyla eşya taşımak için yapılan sözleşmedir.
• Bağlama limanı: Gemiye ait seferlerin idare olunduğu limandır.
• Gemisini deniz ticaretinde kendi yararına kullanan kişiye donatan

5-Sigorta hukuku

• Mal ve cana gelebilecek beklenmeyen saldırının giderilmesi için oluşturulmuş hukuktur.
• Sigorta primi: Sigortanın sigortalıya ödediği primdir.
• Sigorta tazminatı: Ortaya çıkacak zararın karşılanmasıdır.
• Sigorta, isteğe bağlı ve zorunlu olmak üzere ikiye ayrılır.

DEVLETLER ÖZEL HUKUKU

• Farklı uyruktakilerin hak ve hukukunu düzenler.
• Hangi ülkenin kanunu uygulanacak ve davalara hangi ülkenin mahkemesinde bakılacak belirler.
• Şahısların ve şeylerin hukukunu düzenler.
• Bu hukuk dalında mutlaka bir yabancı unsuru vardır, bu unsur yer ya da kişi

NOT:1982 anayasasına göre temel hak ve hürriyetler yabancılar için milletlerarası hukuka uygun olarak kanunla sınırlanabilir. Yabancıların hangi haklardan yaralanacağını yabancılar hukuku belirler.

• Tabiiyet: Kişi, eşya, gemi ve gemileri devlete bağlayan hukuki ve siyasi bağdır.
• Vatandaşlık: Kişiyi devlete bağlayan hukuki bağdır.
• Tabiiyet, vatandaşlığı kapsar.

Türk vatandaşlığının kazanılması

• Doğumla kazanılan vatandaşlık
• Türk vatandaşı anne veya babadan evlilik içinde doğan çocuk Türk vatandaşıdır.(soy bağı)
• Türk vatandaşı anne ve yabancı babadan evlilik dışında doğan çocuk Türk vatandaşıdır.(soy bağı)
• Türk vatandaşı baba ve yabancı anadan evlilik dışı doğan çocuk usule uygun Türk vatandaşlığını kazanır.(soy bağı)
• Türkiye’de doğan yabancı ana babadan dolayı doğumla hiçbir ülkenin vatandaşlığını kazanamayan çocuk Türk vatandaşıdır.(doğum yeri)
• Türkiye’de bulunmuş çocuk aksi sabit olmadıkça Türkiye’de doğmuş sayılır.(doğum yeri)
• Sonradan kazanılan vatandaşlık
• Yetkili makam kararı, evlenme, evlat edinme ve seçme ile kazanılır.
• Bir Türk vatandaşı ile en az 3 yıl evli olanlar
• Bir Türk vatandaşı tarafından evlat edinilen ergin olmayan
• Ana ve babalarına bağlı olarak Türk vatandaşlığını kaybeden çocuklar ergin olmalarından itibaren 3 yıl içinde Türk vatandaşlığını seçer

Başvuru için aranan şartlar;

• Ergin ve ayırt etme gücüne sahip olmak
• Türkiye’de 5 yıl kesintisiz ikamet etmek
• Türkiye’de yerleşmeye karar verdiğini davranışları ile göstermek
• Tehlike teşkil eden hastalığı bulunmamak
• İyi ahlak sahibi olmak
• Yeteri kadar Türkçe konuşabilmek
• Geçimini sağlayacak gelir ve mesleğe sahip olmak
• Milli güvenlik ve kamu düzenine engel teşkil edecek durumunun olmaması

Türk Vatandaşlığından çıkma

• Türk vatandaşlığından çıkmak isteyene içişleri Bakanlığınca çıkma belgesi verilir.(ergin, ayırt etme gücüne sahip, başka bir ülke vatandaşlığını kazanma, suç ve askerlik hizmeti nedeniyle aranmamak hakkında cezai ve mali sınırlama olmamak)

Türk vatandaşlığını kaybettirme

• İçişleri bakanlığının teklifi Bakanlar Kurulu kararı ile kaybettirilir. Bakanlar Kurulu kararı Resmi Gazetede yayımlanır. Kaybettirme kararları şahsidir, eş ve çocuklarına tesir etmez. Danıştay’a iptal davası açılabilir.
• Kaybettirme nedenleri
• İzin almaksızın yabancı ülkede gönüllü askerlik yapmak
• Türkiye ile savaş halinde olan bir devletin hizmetinde çalışmak
• Yabancı bir devlette Türkiye’nin menfaatine uymayan herhangi bir hizmette bulunanlara gerekli uyarı yapıldığı halde 3 ayda bırakmayanlar

Türk Vatandaşlığı

• Siyasi hak ve ödevdir.
• Türk Devletine vatandaşlık bağı ile bağlı olan herkes Türk’tür.
• Türk ananın veya Türk babanın çocuğu Türk’tür.
• Hiçbir Türk, vatana bağlılıkla bağdaşmayan bir eylemde bulunmadıkça vatandaşlıktan çıkarılamaz.
• Vatandaşlıktan çıkarma ile ilgili işlemlere karşı yargı yolu açıktır. İdari mahkemeler sorumludur. Danıştay son inceleme mercidir.
• Bakanlar kurulu vatandaşlığa kabul eder ve vatandaşlıkla bağdaşmayan durumda karar verir. Vatandaşlıktan çıkmak isteyenlere İçişleri Bakanlığı izin verir.
• Türk vatandaşlığını ispat yolları
• TC Nüfus sicil kayıtları
• Nüfus Cüzdanı
• Pasaport ve pasaport yerine geçen belgeler
• Türk Konsolosluklarının verdiği belgeler
• Pasaport yerine geçen belgeler: Pasavan, tayfa vesikası, kara ve hava yolu mürettebatına verilen belgeler.

BORÇLAR HUKUKU

• Kişiler arasındaki borç ilişkisini düzenler. Gerçek ve tüzel kişiler borçlu ve alacaklı olabilir. Borç ilişkisi, alacaklı ile borçlu arasında kurulan ve borçlunun yerine getirmesi gereken alacaklının da yerine getirilmesini beklediği edimdir.
• Edim: Borçlunun yerine getirmesi gereken, alacaklının da yerine getirilmesini beklediği davranıştır. Edim, hukuka ve ahlaka aykırı olmamalıdır. Edim ifa edilebilir olmalıdır, imkânsız olmamalıdır.

Borç hukukuna hâkim olan ilkeler

• 1-Nispilik ilkesi
• 2-İrade Özekliği ilkesi(Serbestlik-Eşitlik)
• 3-İvazlık ilkesi(karşılıklılık)
• 4-Zamanaşımına uğrama ilkesi
• 5-Borçlunun İkametgâhını ifa ilkesi
• 6-Üçüncü kişi aleyhine borç kurulamazlık ilkesi
• 7-Dürüstlük İlkesi
• 8-Kusurlu Sorumluluk İlkesi

Borç hukukunun kaynakları

• Sözleşmeden doğan borçlar
• Hukuki sonucu elde etmek için iki tarafın irade beyanında bulunmasıdır.
• İrade açıklamalarından birine icap(teklif) diğerine ise kabul
• Satım, kira, hizmet ve bağışlama vb.
• Haksız fiillerden doğan borçlar
• Hukuka aykırı başkalarına zarar verici davranışlardır.
• Zarar veren kişi zararı karşılamakla yükümlüdür.
• Haksız fiil sorumluluğunun şartı şunlardır: Hukuka aykırılık, kusur(kast veya taksir),zarar(maddi veya manevi),illiyet(nedensellik)bağı
• Terzinin müşterinin elbisesine zarar vermesi hukuka aykırıdır.
• Sebepsiz zenginleşmeden doğan borçlar
• Bir kimsenin malvarlığının haksız bir şekilde bir başkasını malvarlığı aleyhine çoğalmasıdır.
• Sebepsiz zenginleşmenin şartları şunlardır: Fakirleşme, zenginleşme, illiyet bağı, haklı bir sebebin bulunmayışı
• Borçlunun borcunu alacaklıya değil de bir başkasına ödemesi. Üçüncü kişi sebepsiz zenginleşmiştir.

Borçların sona ermesi

• İfa: Borcu uygun ödemedir
• Yenileme: Mevcut borç yeni bir borç yapılarak sona erer.
• Kusursuz İmkânsızlık: Borç ilişkisi kurulduktan sonra borçlunun kusuru olmadığı halde borcun ödenemeyecek hale gelmesidir. İmkânsızlık sözleşmeden önce ve sonra olabilir. Başlangıçta mevcut olan imkânsızlık bir geçersizlik sebebidir ve butlana neden olur. Sonraki imkânsızlık ise borcu bitiren nedendir. Sonraki imkânsızlık borçlunun kusuruna dayanıyorsa kusurlu imkânsızlık, borçlunun kusuruna dayanmıyorsa kusursuz imkânsızlıktır.
• Birleşme: Alacaklı ve borçlu tarafın aynı kişide birleşme durumudur. Bir kişi bir borç ilişkisinde hem alacaklı hem de borçlu olamaz.
• Takas: İki kişinin karşılıklı aynı cinsten olan borçlarının birbirini karşıladığı oranda sona ermesidir.
• Yenileme(Tecdit):Eski borcun yeni borç yaratılmak suretiyle ortadan kaldırılmasıdır.
• İbra(Aklama): Alacaklının borçluyu borçtan sözleşme ile kurtarmasıdır.
• Zamanaşımı: Kanunda belirtilen belli bir sürenin geçmesiyle borç sona erer.

Borçlar Hukukuna Ait Kavramlar

• Latife(Şaka)Beyanı: Beyanda bulunan kişi ciddi olmayan ve karşı tarafın da bu beyanı ciddiye almayacağı kanısından hareket ederek gerçek iradesine uymayan bir beyanda bulunursa bu durum latifedir.
• Zihni Kayıt: Beyan sahibinin bir iradeye sahip olmadığı halde görünüşte böyle bir iradesi varmış gibi davranmasıdır.
• Muvazaa: Tarafların gerçek iradelerini gizleyerek farklı beyanda bulunmalarıdır.
• Hata: Kişinin hukuki işlem yaparken iradesi ile beyanı arasındaki uyumsuzluğudur.
• Hile: Bir kişiyi sözleşme yapmaya yöneltmek için sözleşmede bilerek yanlış kanaat uyandırılmasıdır.
• Gabin: Sözleşmelerde taraflardan birinin diğer tarafın deneyimsizliğinden ve yoksulluğunda aşırı derece yararlanmasıdır.

İş HukukuKARMA HUKUK

• İşçi – işveren arası hukuki işleri düzenler.
• Toplu iş sözleşmesi (işin şartları ekonomik koşulları belirlenir.)
  • Yüksek hakem kurulu
• Grev (işçilerin işi bırakma eylemi)
• Lokavt (işverenin işyerini geçici – tamamen kapatmasıdır.)
• Sendikalar (Eko-sos şartları iyileştirmek)

Hava Hukuku

• Devletle– şahıslar arası ilişkileri düzenler.
• Devlet – devlet arası ilişkileri düzenler.
• Şahıslar arası ilişkileri düzenler.

Toprak Hukuku

Tarıma elverişli topraklarda düzenleme yapılır.

Çevre Hukuku

En son düzenlenen hukuk dalıdır.