I. DÜNYA SAVAŞI (1914–1918)
XX. yüzyılın başlarında İtilaf Devletleri ile İttifak Devletleri arasında büyük bir savaş meydana gelmiş ve hem birçok devlet katıldığı hem de sonuçları itibariyle bütün dünyayı etkilediği için “Dünya Savaşı” olarak adlandırılmıştır.
XVIII. yüzyılın ikinci yarısında Avrupa’da meydana gelen sanayi devrimi hammadde ve Pazar ihtiyacını ortaya çıkarmış Avrupa’nın büyük devletleri gelişen sanayilerine hammadde ve Pazar bulabilmek için büyük bir rekabetin içine girmişlerdir. Bu rekabette İngiltere ve Fransa başı çekmiş hatta İngiltere sömürgelerinin fazlalığından dolayı üzerinde güneş batmayan ülke olarak adlandırılmıştır. Ancak İtalya ve Almanya’da XIX. yüzyılın sonlarında siyasi birliklerini tamamlayarak sömürge arayışına girişmişler özellikle Almanya kısa süre içinde İngiltere’nin en güçlü rakibi haline gelmiştir. İngiltere ve Almanya’nın ekonomik rekabeti siyasi ve askeri alanda da kendisini göstermiştir. Öte yandan Fransız İhtilali’nin getirmiş olduğu milliyetçilik akımım imparatorluklarda azınlık isyanlarına ve kopmalara yol açmış özellikle Balkanlarda milliyetçiliğin etkisiyle yeni devletler kurulmuştur. Sonuç olarak sanayi devriminin getirdiği rekabet ve milliyetçiliğin imparatorlukların toprak bütünlüğünü tehdit etmesi devletler arası bloklaşmalara yol açmış ve dünya Üçlü İtilaf ve Üçlü İttifak olmak üzere iki bloğa ayrılmıştır.
Savaşın çıkmasında etkili olan genel nedenler; Fransız İhtilali’nin getirdiği ulusçuluk akımı ve Sanayi İnkılâbı’nın getirdiği sömürgecilik yarışıdır. Birinci Dünya Savaşı ’nın en önemli nedeni devletlerarasındaki ekonomik yarıştır.
1) Siyasi birliğini geç tamamlayan Almanya ile İngiltere arasındaki hammadde ve pazar rekabeti
2) Almanya ve İtalya’nın siyasi birliklerini kurmaları sonucunda Avrupa’nın siyasi dengesinin bozulması
3) Devletlerarasında bloklaşmanın oluşması
4) Fransa’nın Almanya’ya kaptırdığı Alsas – Loren kömür havzasını geri almak istemesi
5) Rusya’nın dünya ticaretinde pay sahibi olmak amacıyla sıcak denizlere ulaşmak ve Balkanlarda otoritesini artırmak için Slav toplulukları kendi idaresi altında birleştirmek istemesi Panslavizm politikası
6) Sömürgecilik yarışına geç katılan İtalya’nın Akdeniz’de etkinliğini artırmak ve yeni sömürgeler elde etmek istemesi
7) Fransız İhtilali sonucunda ortaya çıkan düşüncelerin hızla yayılması
8) Avusturya – Macaristan İmparatorluğu’nun ülkesindeki ulusçuluk hareketlerini engelleyerek birliğini korumaya ve Balkanlarda gücünü artırmaya çalışması
9) Rusların Slavları birleştirme (Panslavizm) politikasının Avusturya-Macaristan’ı etkilemesi (Slav-Germen çatışması)
10) Almanya’nın Osmanlı topraklarındaki emellerine ulaşma konusunda Rusya’yı engel olarak görmesi
I. Dünya Savaşı’nın en yakın gerekçesi Avusturya-Macaristan veliaht prensi Ferdinant’ın Saraybosna’da bir Sırp milliyetçisi tarafından öldürülmesidir.