II. DÜNYA SAVAŞININ NEDENLERİ, SAVAŞIN BAŞLAMASI VE YAYILMASI

4.  Savaşın Nedenleri:

  • Versay Antlaşması ile (1919) Avrupa’daki sorunların çözümlenememesi, Almanya’nın ağır yükümlülükler altına sokulması,
  • İtalya ve Almanya’da aşırı milliyetçi akımların iktidara gelmesi,
  • Almanya’nın I. Dünya Savaşı’ndaki kayıplarını telafi etmek istemesi,
  • Fransa’nın I. Dünya Savaşı’ndan sonra elde ettiği çıkarlarını korumak istemesi,
  • Almanya’nın I. Dünya Savaşı’nda askersiz hale getirilen Ren bölgesine asker çıkarması, Avusturya ve Çekoslovakya’yı işgal etmesi,
  • Almanya, Fransa ve İngiltere arasında dünya siyasetinin yürütülmesi konusunda çatışmaların yaşanması,
  • Rusya’nın komünist rejimi dünyaya yayma isteği ile taraflar arasındaki rekabeti kızıştırması,     
  • İtalya’nın, Doğu Akdeniz’de hakimiyet kurmak amacıyla Milletler Cemiyeti’ni hiçe sayarak 1936’da Habeşistan’ı (Etiyopya) işgal etmesi, daha sonra da Arnavutluk’a saldırarak Balkanların güvenliğini ve huzurunu bozması,
  • Japonya’nın Uzak Doğu’da yayılmacı politika izlemesi     

5. Savaşın Başlaması ve Yayılması

  • Almanya, doğusunda kurulmuş olan Polonya’nın Alman topraklarının bir bölümünü kapsadığını ileri sürmekteydi. Polonya’nın doğusunda gözü olan Sovyet Rusya’da bu görüşü destekliyordu.     
  • Sonunda faşist diktatör Hitler ile komünist diktatör Stalin Polonya’yı ve Baltık bölgesini imzaladıkları bir anlaşma ile aralarında paylaştılar (23 Ağustos 1939). Alman birlikleri 1 Eylül 1939’da Polonya’nın batısını Sovyetler Birliği ise doğusunu işgale başladılar Bu gelişme üzerine İngiltere ve Fransa 3 Eylül 1939’da Almanya’ya savaş ilan ettiler Böylece II. Dünya Savaşı başlamış oldu. Almanya kısa zamanda Avrupa’da hızla ilerleyerek Norveç, Danimarka, Belçika, Hollanda ve Lüksemburg’u işgal etti. 14 Haziran 1940’da Paris’e giren Alman kuvvetleri Fransa’yı da teslim aldı (22 Haziran 1940).
  • Almanlar daha sonra İngiltere ile savaşa tutuştular. Kuzey Afrika’da İtalyanlarla birlikte savaşan Almanlar başarılar kazanıp Mısır’a kadar ilerlediler.
  • Balkanlarda İtalya’nın başarısız olması üzerine bağlaşığına yardım etmek isteyen Hitler, Yugoslavya ve Yunanistan’ı da işgal etti. Bu sırada A. Hitler ülkesinde ve Avrupa’da işgal etmiş olduğu bölgelerde yaşayan Yahudilere yönelik dünyanın gördüğü en büyük soykırımı gerçekleştirmekteydi.
  • 1941 yılının Haziran ayında alman diktatör Hitler savaşın başında birlikte hareket ettikleri Sovyet Rusya’ya savaş açtı. Rusya’nın Avrupa topraklarını kısa sürede ele geçirdi. Sovyetler Birliği bu gelişme üzerine İngiltere ve Fransa’nın yanında savaşa devam ederek müttefik devletler grubuna katıldı.
  • 1940 yılı sonlarında Alman-İtalya bağlaşmasına Japonya da katıldı. Japonya, 7 Aralık 1941’de Uzakdoğu’daki çıkarlarının gelişmesine engel saydıkları ABD’nin PearI Harbour üssündeki donanmasına baskın yapmış bu durum üzerine ABD’de müttefik devletler sathında savaşa girmiştir. Böylece savaş Avrupa’dan, Uzakdoğu’ya, Afrika’dan Amerika’ya kadar bütün dünyaya yayılmıştır.

6. Savaşın Sona Ermesi

  • Dünya Savaşı’nda olduğu gibi II. Dünya Savaşı’nda da ABD savaşın seyrini değiştirmiştir. 1940’ta ekonomik yönden müttefikleri destekleyen ABD, 1941 ‘de fiilen savaşa girmiştir ABD’nin ekonomik desteği ve sonra da fiilen savaşa girmesi, Mihver Grubu’nun işini zorlaştırmış ve onları teker teker savaştan çekilmek zorunda bırakmıştır.
  •  
  • Önce 3 Eylül 1943te İtalya mütareke imzalayarak savaştan çekilmiştir. 6 Haziran 1944’teki Normandiya çıkarmasında müttefiklerin başarılı olmaları üzerine Almanya gerilemiş, Ruslar da doğuda ilerlemeye başlamışlardır. Bu sırada müttefikler Berlin’e girmiş. Alman diktatör Hitler intihar etmiştir. Mayıs 1945’te Almanya teslim olmuştur. Japonya da, ABD’nin 1945’te Hiroşima‘ya ve Nagazaki‘ye atom bombası atması üzerine 2 Eylül 1945’te teslim olmuştur.

  • Böylece yaklaşık 6 yıl süren II. Dünya Savaşı, milyonlarca ölü ve harabe şeklinde bir dünya bırakarak sona ermiştir.

7.  lI. Dünya Savaşı’nın Sonuçları

  • Savaşın galipleri Yalta Konferansı’nı (Kırım’da) toplayarak dünyayı nüfus bölgelerine ayırdılar.
  • Almanya doğu ve batı olmak üzere ikiye ayrıldı.
  • Doğu Avrupa’yı adeta istila eden ve yayılma eğilimi gösteren Sovyet Rusya’ya karşı 4 Nisan 1949’da ABD önderliğinde NATO (Kuzey Atlantik Savunma Paktı) kuruldu.
  • Buna karşın Sovyet Rusya’da 1955te Doğu ülkeleri ile Varşova Paktı‘nı kurmuştur.
  • Savaştan sonra Amerika ve Rusya süper güç oldu. İki süper güç arasında 1990 yılına kadar sürecek olan soğuk savaş dönemi başladı. Çin’de komünist yönetim hakim oldu.
  • Avrupa’nın siyasi sınırlan değişti.
  • Aşırı milliyetçi (ırkçı) akımlar başarıya ulaşamadı.
  • Amerika ve İngiltere’nin desteği ile Filistin’de 1948’de Yahudi İsrail Devleti kuruldu.
  • İngiltere ve Fransa, sömürgelerine bağımsızlık vermek zorunda kaldı (Hindistan, Pakistan, Filipinler, Mısır, Cezayir).
  • 1945te eski Milletler Cemiyeti yerine Birleşmiş Milletler Teşkilâtı kuruldu. (ABD, İngiltere, Fransa, Rusya ve Çin öncülüğüyle) Türkiye, Birleşmiş Milletlere kurulduğu yıl üye olmuştur.
  • Batı Avrupa ülkelerince Avrupa’yı demokratik, değerlerin işlediği bir coğrafya haline getirmek, insan haklarını korumak amacıyla 5 Mayıs 1949’da Avrupa Konseyi kuruldu. Türkiye, bu konseye aynı yıl üye olmuştur.

Savaş sonunda ABD ve Sovyet Rusya dünya siyasetindeki etkinliğini artırırken İngiltere ve Fransa sömürgelerini kaybetmeleri nedeniyle ekonomik yönden zayıflamıştır.