İSTANBUL’UN İŞGALİ VE MEBUSLAR MECLİSİNİN DAĞITILMASI

İstanbul’un Resmen İşgali ve Mebusan Meclisi’nin Dağıtılması

İtilaf Devletleri, Mebusan Meclisi’nin açılmasıyla Anadolu Hareketi’nin sona ereceğini, hükûmet ve padişahın yönetime egemen olacağını umdukları için meclisin toplanmasına göz yummuşlardır. Ancak beklemedikleri bir şekilde Misakımilli kararlarının ilan edilmesi üzerine Londra’da düzenledikleri konferansta İstanbul’un işgaline ve Kuvayımilliye’nin öncülerinin tutuklanmasına karar vermişlerdir. İşgalden önce Ali Rıza Paşa Hükûmeti’ne baskı yaparak istifasına yol açmışlar Türk Ocağı’nı basarak aydınlara gözdağı vermek istemişlerdir. Ardından 150 kadar tanınmış aydın tutuklanarak Malta’ya sürülmüştür. 16 Mart 1920’de ise İstanbul resmen işgal edilmiştir. İşgalin ardından İtilaf Devletleri Mebusan Meclisi’ni basmışlar ve bazı milletvekillerini tutuklamışlardır.

İngiltere gibi demokrasinin beşiği kabul edilen bir ülkenin meclisi basması, aydınları ve milletvekillerini tutuklaması toplumun büyük tepkisine yol açmıştır.

İtilaf Devletleri işgalden sonra yayınladıkları bildirilerle işgalin geçici olduğunu Anadolu’daki isyanın sona ermesi halinde işgalin de kaldırılacağını duyurarak halkın tepkisini azaltmaya çalışmışlar ve işgalin sorumlusu olarak Mustafa Kemal’i işaret etmişlerdir.

İstanbul’un işgali ve milletvekillerinin tutuklanması başlangıçtan beri meclisin İstanbul’da toplanmasına karşı olan Mustafa Kemal’i görüşlerinde bir kez daha haklı çıkarmıştır.

  • Meclisin dağıtılmasının ardından Padişah Vahdettin 11 Nisan 1920’de Mebusan Meclisi ’ni feshederek halk iradesini yok saymıştır.

Temsil Heyeti’nin İstanbul’un İşgali’nden Sonra Aldığı Önlemler

  • İstanbul ile irtibat kesilmiştir.
  • İngiliz kuvvetlerinin Batı Anadolu’daki stratejik yerlerden çıkarılması ve silahsızlandırılması için emir verilmiştir.
  • İstanbul’da yapılan tutuklamalara karşılık Anadolu’da görevli olan İtilaf devletleri subayları tutuklanmıştır.
  • İstanbul’dan ve Adana’dan Anadolu’ya yapılacak asker sevkıyatını önlemek için Geyve ve Ulukışla demiryolları tahrip edilmiştir.
  • Anadolu’daki bütün resmi ve gayriresmi müesseselerin İstanbul’a para ve kıymetli eşya göndermeleri yasaklanmıştır.

İstanbul’un İşgali Sonrası Yaşanan Gelişmeler

  • Osmanlı’nın tarih sahnesinden çekilmesi hız kazanmış yeni ve milli bir devlet kurma düşüncesi güçlenmiştir.
  • İtilaf Devletleri’nin İstanbul’u resmen işgal etmeleri, Mustafa Kemal Paşa’ya Milli Mücadele’yi padişah adına yürüttüğünü söyleme olanağı sağlamıştır.
  • İstanbul’dan kaçan aydın, asker ve milletvekilleri Milli Mücadele’ye ve daha sonra açılacak olan TBMM’ye katıldılar. İstanbul’un işgali Anadolu hareketine katılımları artırmıştır.
  • Osmanlı Mebusan Meclisi ’nin kapanması, Mustafa Kemal Paşa’ya Ankara’da TBMM’yi açma olanağı sağlamıştır.