Rusya’nın, bütün Slavları kendi liderliğinde birleştirme faaliyetlerine Panslavizm denir. Bu yüzden Balkanlar-da 1875 de isyanlar çıktı. İlk isyan Bosna-Hersek’te vergi vermek istemeyen köylüler tarafından çıkarıldı. (1875) 1876 da Bulgaristan’da isyan çıktı. Bu isyanlar kanlı bir şekilde bastırıldı. Bu isyanların başladığı sıralarda Osmanlı Devletinde meşrutiyet hazırlıkları vardı.
Arkasından Selanik’te bir Ayaklanma çıktı. ( Selanik Vakası) Bunun üzerine İngiltere hariç diğer devletler bir araya gelerek Osmanlı Devletine bir uyarı verdiler.
Bu sırada Sultan Abdülaziz tahtan indirildi, V. Murat tahta çıkarıldı. Osmanlı Devleti Sırbistan ve Karadağ’ın Bosna Ayaklanmasına yardım etmemeleri konusunda uyardı. Bunun üzerine bu devletler Osmanlı Devletine savaş açtılar. Osmanlı Devleti bu devletlere karşı başarılı oldu. Bunun üzerine Rusya harekete geçerek Osmanlı Devletine ültimatom vermesi sonucunda Osmanlı-Sırp savaşı durdu. Bu meselenin çözümü için İstanbul’da Bir Konferans toplandı.(1876) Bu sırada V.Murat tahtan indirildi. II. Abdülhamit tahta çıkarıldı.(1876) II. Abdülhamit Kanunu Esasi’yi ilan edeceğini açıkladı. Bu konuda hazırlıklara başlandı.
Balkanlarda çıkan isyanlara bir çözüm bulmak amacıyla toplanmıştır,
Osmanlı Devleti, Rusya, İngiltere, Almanya, Avusturya ve İtalya’nın katılımıyla yapılmıştır. Konferansta Avrupa devletleri Osmanlı Devletinden;
• Karadağ ve Sırbistan’dan çekilmesini,
• Bulgaristan’ın iki eyalete ayrılmasını,
• Bosna-Hersek ve Bulgaristan’a özerklik verilmesini, istediler.
Osmanlı Devletinde bu kararlar kabul edilmedi.
Çünkü Mebus an Meclisinde bu toplulukların temsil edileceği açıkça ifade ederek bu isteklere karşı çıkıyordu. Bunun üzerine konferans dağıldı.
Osmanlı Devletinde bulunulan durumdan kurtuluşun Meşrutiyetin İlan edilmesiyle olacağını savunan bazı aydınlar bu düşünceyi savunuyordu. Aralarında Namık Kemal, Şinasi, Ziya Paşa, Ali Suavi ve Mithat paşa gibi şairlerde bulunuyordu. Bunlara Avrupa’da Jön Türkler, bizde Yeni Osmanlılar ( Genç Osmanlılar) adı verilir. Yeni Osmanlılar iki ana düşünceyi savunuyorlardı.
1. Halkın temel haklarını, özgürlüğünü ve eşitliğini yasaların güvencesi altına almak. (Anayasa’nın hazırlanması)
2. Osmanlı Devletinde Meşrutiyet yönetimini gerçekleştirmek. (Parlamentonun açılması) Padişah Abdülaziz meşrutiyeti kabul etmediği için tahtan indirildi (1875)
3. Yerine V. Murat geçti. Sağlık nedenleri ile oda tahtan indirildi. II. Abdülhamit tahta çıktı.
Genç Osmanlılarla anlaşan II. Abdülhamit, Mithat Paşa’yı Sadrazam yaptı. Mithat Paşa bakanlığında ilk Türk Anayasası (Kanunu Esasi) hazırlanarak 23 Aralık 1876 da ilan edildi. Böylece Osmanlı Devleti ilk defa meşruti (parlamentolu) yetime kavuştu. İlk Türk Anayasası ile Osmanlı Devleti Anayasal bir devlet haline geldi.
1. Yürütme görevi başkanlığı padişahta Fermanı üzere bakanlardan oluşan Vekiller Heyetine (Bakanlar Kurulu) aittir.
2. Kanun yapma(yasama) yetkisi, Meclis-i Ayan ve Meclis-i Mebus an’a aittir.
3. Meclisi Mebusan dört yılda bir yapılacak seçimlerde elli bin Osmanlı seçmenin oyunu alanları oluşturulacak.
3. Meclis-i Ayan üyelerinin seçimi padişaha aittir.
4. Meclisi açma-kapama yetkisi padişaha aittir…
• Kanunu Esasinin ilan edilmesi ile Osmanlı Devletinde anayasal düzene geçilmiştir.
• Halka ilk defa seçme ve seçilme hakla verilmiştir.
• Halk ilk defa yönetime katılma imkânına kavuşmuştur.
• Kanunu Esasi ile diğer ıslahatlarda olduğu gibi devletin parçalanmasının önüne geçilmek istenmiştir.
İlk Osmanlı Meclisi 20 Şubat 1877 de toplandı. Meclis başkanlığına Ahmet Vefik Paşa getirildi. Meclis 119 milletvekili ve 26 ayandan oluşuyordu.
Milletvekillerinin; Ayanların;
71’i Müslüman, 21 ’ i Müslüman,
44’ü Hıristiyan, 5’i Hıristiyan’dı.
4’ü Musevi’dir
Meclis görevini yerine getiremedi. Ayrılıkçı istekler arttı. Rusya’nın savaş açması üzerine Sultan II. Abdülhamit Kanunu Esasinin kendisine verdiği yetkiye dayanarak meclisi 14 Şubat 1878 de kapadı.
Bu dönemde ilk medeni kanun olan Mecelle kabul etmiştir.
Meşrutiyetin ilanı ile her şeyin düzeleceğini savunan Jön Türkleri haklı çıkarmamıştır.