Osmanlı Devleti’nde bir çeşit vergi toplama yöntemi olan iltizam usulü XVI. yüzyıldan itibaren uygulanmaya başlanmıştır. Bu sistemde vergi gelirleri ihale usulü belirli bir süreliğine satışa çıkarılmıştır. İltizam toplamaya hak kazanan kişilere mültezim adı verilirdi. Mültezimler devlete peşin para öder ve ödediği paranın karşılığını da vergi geliri olarak halktan tahsil ederdi. Böylece devlet nakit paraya olan ihtiyacını karşılamıştır.
Mültezimler tarafından istismar edilen iltizam sistemi halkın ezilmesine yol açan bir sistem haline gelmiş bu nedenle Tanzimat Döneminde kaldırılmıştır.
Osmanlı Devleti’nde en büyük yönetim birimidir. Eyaletlerin başında beylerbeyi adı verilen valiler bulunurdu.
Beylerbeyi yönettiği eyaletin hem ordu komutanı hem de bütün terfi ve atamalardan sorumlu mülki amiri olarak eyaletlerde padişahın otoritesini temsil etmiştir.
Osmanlı Devleti’nde I. Murat tarafından Rumeli Beylerbeyliği ardından da Yıldırım Bayezit tarafından Anadolu Beylerbeyliği kurulmuştur. Protokolde Rumeli Beylerbeyi Anadolu Beylerbeyi’nden üstündür.
Rumeli Beylerbeyliği’nin merkezi Manastır Sancağı Anadolu Beylerbeyliği’nin merkezi de Kütahya Sancağı idi.
Eyaletlerin bir alt birimi olup kazaların birleşmesiyle meydana gelirdi.
Sancakların başında sancak beyi adı verilen valiler bulunurdu.
Sancak beyleri de beylerbeylerinde odluğu gibi askeri ve sivil yetkilere sahip olmuşlar sancaklarda padişah otoritesini temsil etmişlerdir.
Kazalar: Kazalar kadıların idari ve adli denetimindedir. Yani kadı, kazaların mülki amiridir. Öte yandan kazaların asayiş ve güvenlik işlerinden subaşı adı verilen görevliler sorumlu olmuştur.
1864 yılında (Tanzimat Dönemi) Vilayet Nizamnamesi yayınlanmış buna göre taşra yönetim birimleri vilayet, liva (sancak), kaza ve köy birimlerine ayrılmıştır. 1871 yılında ise köy ile kaza arasında nahiye adı verilen yönetim birimi oluşturuldu.
Merkeze bağlı eyaletler salyaneli ve salyanesiz olmak üzere ikiye ayrılırdı.
a)Salyaneli (yıllıklı) Eyaletler: Bu eyaletlerde tımar sistemi uygulanmaz, yıllık belirli oranlarda vergi alınırdı. Vergiler iltizam usulü ile toplanır bu gelirlerden beylerbeyi, sancak beyi ve asker maaşları ödenir kalan kısmı doğrudan hazineye gönderilirdi.
Salyaneli eyaletler; Mısır, Habeş, Yemen, Trablusgarp, Tunus ve Cezayir’di.
b)Salyanesiz (yıllıksız) Eyaletler: Tımar sisteminin uygulandığı eyaletlere salyanesiz eyaletler denmiştir. Bu eyaletlerin toprakları has, zeamet ve tımar olarak dirliklere ayrılırdı.
Salyanesiz eyaletler; Rumeli, Anadolu, Bosna, Budin, Karaman, Sivas, Musul, Bağdat ve Erzurum’du.