XIV: Yüzyıl Başlarında Yakındoğu ve Avrupa
Osmanlı Devleti kuruluş aşamasında geniş bir bölgeye yayıldı.
Yakındoğu: Anadolu, İran, Mezopotamya, Arabistan ve Mısır’ı kapsayan bölgeye verilen bir addır.
14.yy. başında bu bölgede yer alan başlıca güçlü devletler
Cuci; babasından önce ölünce Kıpçak ülkesi Cucinin oğulları arasında paylaştırıldı. Buna göre;
Hazarın Batısı Akorda’ya Hazarm Kuzeyi Şeyban’a
Sibirya tarafı Kökorda’ya
Volga’nın aşağı kısmını alan Batu Han saray şehrini başkent yaparak Altınorda Devletini kurdu. (1241) Batu Han zamanında devletin sınırları Aral gölünden Macaristan’a kadar genişledi,
Berke Han: İlhanlılar ile mücadele etti. En parlak dönemi
Özbek Han: İslamiyet kabul edildi.
Canibek – Güçlü dönemleri Toktamış (Akorda Hanı) Altınorda Devletini ele geçirdi.(1380). Rusları bozguna uğrattı. Timur ile mücadele etti. Timurla mücadele sonucunda Altınorda Devleti parçalanmaya başladı;, Altın Orda Devletinin, zayıflaması Rusların güçlenmesine neden olmuştur.
1437 de Kazan Hanlığı
1441 de Kırım Hanlığı ortaya çıktı.
1502 de Kırım Hanı Mengli Giray, Altınorda Devletine son verdi.
Altın Orda Devletinin dağılmasıyla Kırım
Astırhan,
Sabir ve
Nogah Hanlıkları ortaya çıktı.
Altınorda Devletinin Kıpçak Türklerinin etkisiyle Türkleşti
Devleti kuran Cengizin küçük oğlu Tuluy’un oğlu Hülagü’dür. (İran’da) Alamut Kalesini alarak Batınileri ortadan kaldırdı.
1258 de Bağdat’ a girerek. Abbasî Halifesini öldürerek Abbasi Halifeliğine son verdi. Hülagü, Altın orda ile yaptığı mücadele sonucu eski gücünü kaybetti. İlhanlılar uzun yıllar Anadolu’yu baskı altında tuttular.
Ayn-ul Câlutda Memluklara yenildiler. Filistin ve Suriye’den çıkarıldılar.(1260) Memluk sultanı Baybars Elbistan’da tekrar bozguna uğrattılar. Gazan Mahmut Han zamanında İlamı kabul etiler. 1336 da parçalandı. Celayirler Devleti kuruldu.
Eyyubi Devleti toprakları üzerinde kurulmuştur. Kurucusu; Aybeg
Bağdat’ın Moğollar tarafından istila edilmesinden sonra Abbasi ailesinden biri getirilerek Mısırda Abbasi halifeli devam etti.
Sultan Kuntuz; Batıya doğru ilerleyen Moğolları Suriye’de Aynul-Calut Savaşında yenilgiye uğrattı. (1260) Böylece Moğolların batıya doğru İlerlemesini engellenmiştir.
Sultan Baybars (1260-1277): Memlukların, en ünlü sultanıdır. Sultan Baybars Moğollara karşı mücadele etmiş, Anadolu Beylerinin daveti üzerine Anadolu’ya gelerek. Elbistan Savaşında Moğolları yenilgiye uğratmıştır. (1266) Fatih zamanından itibaren Osmanlı-Memluk ilişkileri bozulmaya başlamıştır.
Memluklular, Yavuz Sultan Selim’in yaptığı Mısır Seferi sırasında yapılan Mercidabık Savaşı ( Suriye’de 1516) ve Ridaniye Savaşında (Mısır’da-1517) yenilgiye uğratılarak ortadan kaldırıldı. Toprak
Anadolu’da etkili olan devletler ise;
Bu dönemde Anadolu’da;
Avrupa’da Siyasi, kültürel birlik yoktur. Ekonomi bozuktur.