Dağılma dönemi padişahları;
III. Selim (1789 – 1807)
II.Mahmut (1808 – 1839)
Abdülmecit (1839 – 1861)
Abdülaziz (1861 – 1876)
V. Murat (1876)
II. Abdülhamit (1876 – 1909)
V. Mehmet Reşat (1909 – 1918)
VI. Mehmet Vahdettin (1918 – 1922)
Fransız İhtilali’nin yaydığı milliyetçilik akımı, Osmanlı İmparatorluğu’nun dağılışında etkili olmuştur.
Sanayi Devrimi’nin getirdiği pazar ve hammadde gereksinimi, Batılı devletlerin, Osmanlı Devleti’nin toprakları üzerindeki beklentilerini artırmıştır.
Sanayileşen Avrupalı devletler kapitülasyonların da etkisiyle Osmanlı Devleti’ni Avrupa’nın açık pazarı ve yarı sömürgesi durumuna düşürmüştür.
Osmanlı Devleti, yine Fransız İhtilali’nin etkisiyle ortaya çıkan eşitlik, adalet fikirleri ile yenilik hareketlerine hız vermiştir.
Osmanlı Devleti’ni içinde bulunduğu kötü durumdan kurtarmak amacıyla bazı düşünce akımları ortaya çıkmıştır.
Osmanlı devleti Dağılma Dönemi’nde iç politikada her alanda ıslahat yaparak devleti çöküntüden kurtarmak istemiş, dış politikada ise denge politikası izleyerek ayakta kalmaya çalışmıştır.
1787-1792 yıllarında Osmanlı, Rusya ve Avusturya arasında yapılan savaşları Osmanlı kaybetmiş, Rusya ile Yaş Antlaşması’nı imzalayarak daha önce bağımsızlığını tanıdığı Kırım’ın Rusya’ya ait olduğunu onaylamıştır.
1798 yılında Fransa, İngiltere’nin sömürgeleriyle bağlantısını kesmek amacıyla Mısır’ı işgal etmiş ancak Rusya ve İngiltere’nin Osmanlı’yı desteklemesiyle başarısız olarak geri çekilmiştir.
Osmanlı ilk kez Fransa’nın Mısır’ı işgali sırasında “denge politikası” izlemiştir.
Yaş Antlaşması ile Gerileme Dönemi sona ermiş Dağılma Dönemi başlamıştır.
III. Selim Gerileme Döneminin son Dağılma Döneminin ilk padişahıdır.
Rusya’nın Eflak ve Boğdan’ın içişlerine karışması üzerine Osmanlı Rus yanlısı yöneticileri görevden almış bunu üzerine Rusya Osmanlı’ya savaş ilan etmiştir.
Rusya Tilsit Antlaşması’nı imzalayarak Fransa ile sorunlarını çözdü (1807).
II. Mahmut Ruslara karşı İngiltere’nin desteğini sağlamak için Kaleyi Sultani Antlaşması’nı imzaladı (1809).
Rusya; Eflak ve Boğdan’dan çekilecek
Besarabya Ruslara bırakılacak
Osmanlı Eflak-Boğdan’dan iki sene vergi almayacaktı.
Tuna Nehri açılacak.
Karadeniz Sahil şeridi (Kuban Nehri-Bzip Irmağı civarı) Rusya-Osmanlı arasında paylaşılacaktı.
Osmanlı Sırpların içişlerine karışmayacaktı.
Bükreş Antlaşması’nın şartları Rusya lehine düzenlendi.