PARİS BARIŞ KONFERANSI (18 Ocak 1919)
İtilâf devletleri I. Dünya Savaşı’ndan sonra yenilen devletlerle yapılacak antlaşmaların esaslarını belirlemek ve dünyaya yeni bir şekil vermek amacıyla bu konferansı topladılar. 32 devletin katılımı ile toplanmıştır. Konferansa 32 devletin dışında Rumlar, Ermeniler ve Yahudiler de çağırılarak, Wilson ilkelerinin “Çoğunluk Esası” ile Osmanlı Devleri parçalanmaya çalışılmıştır.
İngiltere ve Fransa’nın Paris Barış Konferansı’ndaki asıl amacı, Wilson ilkelerini etkisiz hale getirerek, başta Osmanlı olmak üzere, yenilen devletlerin de paylaşım planlarını uygulamaktır.
Konferansa göre:
- Osmanlı Devleti hariç, yenilen devletlerle yapılacak barış antlaşmalarının esasları belirlendi.
- Milletler Cemiyeti’nin kurulması kararı alındı.
- İngiltere işgalinde bulunan Urfa, Antep ve Maraş Fransa’ya bırakıldı.
- Doğu Anadolu’da bağımsız bir Ermenistan devleti kurulması kararı alındı.
- Rumlar sahte belgeler sunarak, Anadolu üzerinde bazı isteklerde bulundular. İngilizlerin desteğiyle İzmir ve çevresi ile Doğu Trakya’nın Yunanistan’a bırakılması kararı alındı (10 Mayıs 1919). Bu durum İtalya’yı gücendirdi (İzmir ve çevresi daha önce yapılan gizli antlaşmalarda İtalya’ya verilmişti).
İZMİR’İN İŞGALİ (15 MAYIS 1919)
Yunanlılar Paris Konferansı’na verdirttikleri karar doğrultusunda İzmir’i işgal etmişlerdir. Paris Barış Konferansıyla efendilerinden İzmir’i işgal iznini alan Yunanistan Mondros’un 7. maddesine dayanarak şehri işgal etti. İşgal sırasında Yunanlılara ilk silahlı direnişi gazeteci Hasan Tahsin (Osman Nevres) göstermiştir. Buna “İlk kurşun olayı” denilir. İzmir’in işgali her yönüyle olumsuzdur. Bir tek olumlu yönü vardır: Milli bilinci canlandırmış, Türk halkını işgallere karşı direnişe sevk etmiştir.
İşgalin Önemi:
- İşgal tehlikenin boyutunun anlaşılmasına ve Milli Mücadelenin başlamasına neden olmuştur.
- Kuvayımilliye ortaya çıkmaya başladı.
- Milli bilinç uyandı.
- Protesto ve mitingler düzenlendi.
- Redd-i İlhak Cemiyeti kuruldu.
AMİRAL BRİSTOL RAPORU (11 Ekim 1919)
İzmir’in işgali dünya kamuoyunda büyük bir yankı ve kınamaya sebep olunca; olayın sorumlusu durumunda olan İtilaf devletleri İngiltere, ABD, Fransa, İtalya kamuoyunu yatıştırmak ve İzmir bölgesindeki durumu öğrenebilmek için bölgeye Amiral Bristol önderliğinde bir rapor heyeti göndermişlerdir.
Heyetin Gönderilme Nedenleri:
- Yunanlıların yaptığı işgal ve katliamların sonucunda, Avrupa’ da Türkler lehine bir kamuoyunun oluşması,
- Avrupa devletlerinin, yapılan işgaller sonrası Batı Anadolu’ da ki ekonomik ve ticari çıkarlarının sarsılması,
- Osmanlı devletinin bir komisyon göndermesi isteği,
Bristol Raporu’nun İçeriği:
- Batı Anadolu ‘ da yapılan işgal ve katliamların sorumluluğu Rumlara aittir.
- Batı Anadolu’nun çoğunluk prensiplerine göre Yunalılara katılması söz konusu olamaz. Bölgede Türkler çoğunluktadır.
- Yunanlıların bölgeyi işgali ilhaka yöneliktir. Bölgenin güvenliğini sağlamaya yönelik değildir.
- Bölgeden Yunanlılar çekilerek; bölgeye İtilaf Devletlerinin güvenlik birlikleri yerleşmelidir.
Bristol Raporunun Önemi:
- Türk Milletinin haklılığı uluslararası bir komisyon tarafından dünya kamuoyuna açıklandı.
- Türk Mili mücadelesi destekleyen ilk belgedir.
- Milli mücadelenin başlamasının hukuki dayanağıdır.
- Yunanlıların Paris Konferansı’na sahte rapor verdiği ortaya çıkmıştır.