SALTANATIN KALDIRILMASI VE LOZAN BARIŞ KONFERANSI

Saltanatın Kaldırılması (1 Kasım 1922)

İtilâf Devletleri TBMM Hükûmeti’yle Osmanlı Hükûmeti arasındaki görüş ayrılığından yararlanmak için barış görüşmelerine Osmanlı yönetimini de davet ettiler. Ancak TBMM, ikilikleri ortadan kaldırmak amacıyla saltanatın kaldırılmasına karar verdi.


1 Kasım 1922’de TBMM’de kabul edilen kanunla saltanat ile halifelik birbirinden ayrıldı ve saltanat kaldırıldı. Bunun üzerine son Osmanlı Padişahı Vahdettin İngiltere Hükûmeti’ne başvurarak halife olarak İstanbul’dan ayrılacağını bildirerek yardım edilmesini istemiştir. Yardım isteğine olumlu cevap alan Vahdettin bir İngiliz gemisi ile İstanbul’dan ayrılmıştır. TBMM, İngiltere’nin himayesindeki bir halifenin ileride yeni Türk Devleti için sorunlar çıkarabileceğini düşünüyordu. Bu nedenle Vahdettin’in yerine Osmanlı şehzadelerinden II. Abdülmecit Efendi TBMM’de halife seçildi.

  •          TBMM’de saltanatın kaldırılmasıyla Osmanlı Devleti resmen sona erdi.
  •          Cumhuriyet’in ilanına zemin hazırlanmıştır.
  •          Halifenin siyasi gücünün elinden alınması ile laik yaşama geçişin ilk adımı atılmış oldu.
  •          Osmanlı saltanatı resmen sona ermiş ve İstanbul-Ankara ikiliği ortadan kalkmıştır. Böylece Lozan Görüşmelerinde pazarlık gücümüz artmıştır.

LOZAN BARIŞ KONFERANSI (20 Kasım 1922–24 Temmuz 1923)

Mudanya Ateşkes Antlaşması’nın imzalanması, barış konferansının toplanmasını hızlandıran en önemli gelişmedir. TBMM barış konferansının İzmir’de gerçekleşmesini teklif etmiş; ancak İngiltere bu teklifi kabul etmeyerek tarafsız bir ülke olan İsviçre’nin Lozan şehrini önermiştir. Sonuç olarak tarafsız bir bölgede toplanmasına TBMM’de olumlu yaklaşmış ve İngiltere’nin teklifini kabul etmiştir.

Türk tarafı konferansın İzmir’de yapılmasını isterken ev sahibi olmanın avantajlarından yararlanmayı ve Yunanlıların Anadolu’dan kaçarken yaptığı tahribatı gözler önüne sermeyi amaçlamıştır.

İngiltere ve Fransa konferansa birçok devlet davet etmişler bu yolla ev sahibi oldukları imajı oluşturmaya çalışmışlardır.

Konferans’a Katılan Devletler

  1. Konferansı Toplayan Devletler:
  2. İngiltere
  3. Fransa
  4. Japonya
  5. İtalya
  6. Konferansta Bütün Görüşmelere Katılan Devletler:
  7. Türkiye
  8. Yunanistan
  9. Yugoslavya
  10. Romanya

ABD ilkelerinin çiğnenmesini gerekçe göstererek konferansa delege göndermemiş sadece gözlemci göndermiştir.

  • Sadece Boğazlar Konusunda Katılan Devletler:
  • Sovyet Rusya ve Bulgaristan

Sovyet Rusya ve Bulgaristan konferansa boğazlar konusu nedeniyle TBMM’nin daveti üzerine katılmışlardır.

  • Bazı Konularda (Ticaret, Yerleşme) Katılan Devletler:
  • Belçika ve Portekiz