Tarih Bilimine Giriş

Tarih Bilimine Giriş Konusunun Özeti

Tarih Biliminin Konusu

Tarih Bilimi tanımı: Tarih bilimi ; insanların zaman ve mekan çerçevesinde meydana getirdikleri her türlü faaliyet ve ilerlemeleri, sebep – sonuç ilişkisi içerisinde belge­lere dayalı ve tarafsız bir şekilde inceleyen sosyal bir bilimdir.

Tarih Bilimi Öğrenmenin Sağladığı Yararlar:                  

-Geçmişte yapılan hataların tekrar edilmemesini sağlar.

-Toplumların karşılaştıkları  sorunlara çözüm bulunmasını kolaylaştırır.

-Milletlerin geleceklerine güvenle bakmalarını sağlar.

-Milletlerin kendi aleyhlerine hazırlanan oyunlara düşmemesini sağlar.

-Vatan ve millet sevgisini artırır.

-Milli birlik ve bütünlük duygusunu geliştirir.

Tarihi Olayların Özellikleri:

–Tarih, geçmişte meydana gelen olayları inceler.

-Olaylar belli bir yer ve zamanda meydana gelmiştir.

-Olaylar arasında neden-sonuç ilişkisi vardır.

– Olaylar belgelere dayandırılır.

-Tarihi olaylar tekrarlanamaz, deney ve gözlemi yapılamaz.

TARİHİN KONUSU NEDİR : Geçmiş zamanda yaşayan insan topluluklarının her türlü faaliyetidir. Sebep-Sonuç, Yer-Zaman, objektiflik ve Belge

TARİH BİLİMİ ÖZELLİKLERİ

Tarih bilimi özellikleri şu şekildedir;

• İnsan faaliyetlerini incelediği için sosyal bir bilimdir.
• Bir tarihi olay aynısıyla tekrar etmez. Bu yüzden tarih araştırmalarında deney ve gözlem metodu kullanılamaz.
• Temel yasaları ve kuralları bulunmayan tek bilimdir.

– Tunus’ta ekmeğe zam geldi, halk isyan etti.

– Türkiye’de ekmeğe zam geldi, halk isyan edecek diyemeyiz. İsyan çıkabilir de çıkmayabilir de…

• Değişmemezlik kuralı yoktur. Bulunan her yeni belge olayı, ya değiştirebilir ya da netleştirir.
• Tarihi olayların yer ve zamanı belli olmalıdır. Bu durum tarihi masal olmaktan kurtarır.
• Tarihi olaylar incelenirken neden-sonuç ilişkisi kurulmalıdır. Çünkü her tarihi olay bir sonraki olaya neden olur.
• Tarih araştırmalarında, olayın geçtiği zamanın şartları dikkate alınmalıdır. Bugünün koşulları ile düne bakılmaz.
• Bütün bilimler gibi, incelediği olaylara objektif yaklaşır. (Ortak özellik)

TARİH ANLATIMINDA  YER VE ZAMAN

–  Yer ve zamanın belirtilmesiyle olayın GERÇEK olup olmadığını anlarız.2)- Olayın geçtiği yer ile olayın meydana geldiği zaman dilimi o olayın sebep ve sonuçlarını    belirlememizde gereklidir. Çünkü o yerin iklimi, yaşam şartları, madenleri, o zaman içindeki nüfusu, o zaman içindeki toplumsal değerler olayın meydana geliş sebeplerini oluşturabilirler.

SEBEP-SONUÇ İLİŞKİSİ: Bütün olaylar bir zincirin halkalari gibi birbirine bağlidir. her olay kendisinden önceki olayın SONUCU, kendisinden sonraki olayın SEBEBİ’dir. Önceki olayı bilmezsek, sonraki olayı kavrayamayız.

Olay: insanlık alemini ilgilendiren siyasi, ekonomik, sosyal, dini vb. alanlarda yaşanan ve ortaya çıkan her duruma olay denir. Olaylar kısa sürede anlık olup bi­ter.
Olgu: Zaman içerisinde uzun sürede oluşan durum­lardır. Bir başka ifade ile oluşum süreçleri gözlenebi­len olaylar olgudur.Malazgirt Savaşı bir olaydır. Bu olay sonucun­da Anadolu’nun Türk yurdu haline gelmesi bir ol­gudur.

TARİHİN TASNİFİ(SINIFLANDIRILMASI)

  1)- Zamana Göre Sınıflandırma: (Örnek: Ortaçağ tarihi,15.  yüzyıl tarihi gibi…)

  2)- Mekana(Yer) Göre sınıflandırma: (Örnek:Türkiye Tarihi,Avrupa tarihi gibi…)

  3)- Konuya Göre Sınıflandırma: (Örnek: Tıp Tarihi, Sanat tarihi gibi…)

TARİHİ NEDEN SINIFLANDIRIYORUZ?

   Tarihi Zamana, Mekana ve Konuya göre sınıflandırmamızın nedeni öğrenmeyi, öğretmeyi, araştırmayı kolaylaştırmaktır.

TARİHİN YÖNTEMİ: Tarihi olayları araştıran bir tarihçi sırasıyla aşağıdaki yöntemleri uygular.

1)-KAYNAK ARAMA: Önce olayla ilgili kaynaklar aranır. Kaynaklar 2’ye ayrılır:

 1- Ana Kaynaklar(Birinci el kaynaklar): Olayın geçtiği dönemde yazılan kaynaklardır ilk başvurulması gereken kaynaklardır.       

2- İkinci El Kaynaklar: Ana kaynaklardan yararlanılarak hazırlanan kaynaklardır ana kaynağa ulaşmak mümkün değilse ikinci elden kaynaklara başvurulur.     Ayrıca kaynakları YAZILI ve YAZISIZ kaynaklar diye de ikiye ayırabiliriz:

1- Yazılı Kaynaklar: Kitabeler, fermanlar, kanunlar, mahkeme kayıtları, noterlik yazıları, gazeteler, dergiler.

2- Yazısız(Sözlü) Kaynaklar: Evler, kaleler, tapınaklar, heykeller, silah, eşyalar, destanlar, efsaneler, fıkralar, atasözleri örf ve adetler.

  2)- VERİLERİ TASNİF, TAHLİL VE TENKİT ETME:

        a)- Tasnif(Sınıflandırma): Elde edilen bilgiler zamana, mekana ve konuya göre tasnif edilir.

        b)- Tahlil(Analiz=İnceleme):Kaynaklardan elde ettiğimiz bilgiler güvenilir mi?

        c)- Tenkit(Eleştiri): Elde edilen bilgilerin işe yarayıp yaramadığı, hangi bilgilerin kullanılacağı belirlenir. Tenkit kendi içimde 2 ye ayrılır.

1.İç Tenkit: Kaynağın içinde yer alan bilginin doğru olup olmadığını karşılaştırmak ve kontrol etmek.

2.Dış Tenkit: Elde edilen kaynak sahte midir? Ne dereceye kadar belge değeri vardır? Ne zaman ve nerede yazılmıştır? Bunların belirlenmesi işidir.
3)- SENTEZ(BİRLEŞTİRME): Kaynaklar sınıflandırma, çözümleme ve eleştiri aşamasından geçtikten sonra çalışmaları birleştirmek, bir araya getirmek ve sonuca gitmek işlemine Terkip, sentez yapma, birleştirme denir.