İstanbul Hükûmeti ve padişah halkın Mustafa Kemal’e cephe almasını sağlamak için din unsurundan yararlanmış, Mustafa Kemal ve arkadaşlarının halifeye isyan eden asiler olduğunu bildirmişlerdir. Bu nedenle Anadolu’nun bazı bölgelerinde insanlar Kuvayımilliye’ye tepki göstermişlerdir.
Bu ayaklanmalar dört gruba ayrılır:
Doğrudan İstanbul Hükûmeti’nin Çıkardığı Ayaklanmalar:
Bu ayaklanmaları Kuvayımilliye’nin varlığına son vermek amacıyla İngilizlerin desteğiyle doğrudan Damat Ferit çıkarmıştır. Bu ayaklanmalar;
- Kuva-i İnzibatiye (Hilafet Ordusu): İstanbul Hükûmeti Kuvayımilliye’ye karşı Kuva-i İnzibatiye adı verilen bir ordu oluşturmuştur. Marmara bölgesinde Adapazarı dolaylarında çıkan isyan Ali Fuat Paşa’nın emrindeki Kuvayımilliye birlikleri tarafından bastırılmıştır.
- Anzavur Ahmet Ayaklanması: Osmanlı ordusunda yüzbaşı rütbesinde olan Ahmet Anzavur’a İngilizlerin desteğiyle paşalık rütbesi verilmiş ve Balıkesir, Adapazarı dolaylarında Kuvayımilliye’ye yönelik isyan çıkarması sağlanmıştır. Bu isyanla İngilizler boğazlar bölgesinde tam denetim kurarak Kuvayımilliye birliklerinin İstanbul’u tehdit etmesini önlemeyi amaçlamıştır. Ancak isyan çok geçmeden Çerkes Ethem’e bağlı Kuvayımilliye birlikleri tarafından bastırılmıştır.
İstanbul Hükûmeti ve İşgalci Güçlerin Desteklediği Ayaklanmalar:
TBMM’ye yönelik en etkili isyanlardır. Bu isyanlar Milli Mücadele’yi maddi manevi çok zarara uğratmıştır. Bu gruptaki isyancılar;
- Güçlerini kaybetmek istemeyen bazı zengin kişiler ya da aileler (feodal kesim)
- Etnik farklılıklar ve mezhep farklılıklarından dolayı isyan edenler; olarak sınıflandırılabilir.
Bu ayaklanmalar;
- Bolu, Düzce, Hendek, Adapazarı Ayaklanmaları: Boğazları elinde bulundurmak isteyen İngilizlerin halifeyi koruma bahanesiyle bölge halkını kışkırtmasıyla başlayan bir isyandır. Kuvayımilliye birlikleri tarafından bastırılmıştır.
- Yozgat Ayaklanması: Bölgenin güçlü ailesi Çapanoğulları tarafından çıkarılan isyan Çerkes Ethem’e bağlı Kuvayımilliye birlikleri tarafından bastırılmıştır.
- Afyon Ayaklanması: Çopur Musa tarafından çıkarılan isyan Kuvayımilliye tarafından bastırılmıştır. Çopur Musa Yunanlılara sığınmıştır.
- Konya Ayaklanması: Diğerlerinde olduğu gibi bu isyanda da halın dini duyguları kullanılmıştır. Delibaş önderliğindeki isyan Refet Bey’e bağlı kuvvetler tarafından bastırılmıştır.
- Urfa Milli Aşireti Ayaklanması: Başlangıçta Fransızlara karşı şehri savunmaya kalkan bu aşiret çıkarları gereği TBMM’ye cephe almış ve bölgede bir Kürt yönetimi kurmak için isyan etmiştir. Kuvayımilliye tarafından bastırılmıştır.
- Sivas Koçgiri
- Bayburt Şeyh Eşref
- Güneydoğu; Ali Batı, Cemil Çeto
