Türk İslam Devletlerinde Edebiyat ve Önemli Özellikleri

Türk İslam Devletlerinde Edebiyat ve Önemli Özellikleri

 

 

Yusuf Has Hacip

(1018-1069)

(Karahanlılar)

 

 

 

Kutadgu Bilig

·       Mutluluk veren bilgi demektir.

·       Türkçe ilk siyasetnamedir.

·       Türk-İslam döneminin ilk edebi ürünüdür.

·       Devlet anlayışını yansıtır.

·       Hükümdara öğütleri içerir.

·       Uygur alfabesiyle Türkçe olarak yazılmıştır.(Bazı kısımlarında Arap harfleri de kullanılmıştır.)

 

 

Kaşgarlı Mahmut (XI. yy)

(Karahanlılar)

 

Divan-ı Lügati’t Türk

·       Ansiklopedik bir sözlüktür. (Türkçenin ilk sözlüğü)

·       İçeriğinde Türklerin yaşadığı yerleri gösteren bir harita mevcuttur.

·       Araplara Türkçeyi öğretmek için yazılmıştır.

·       Tarih, coğrafya, destanlar, etnografya, günlük hayat, giyim kuşam, mutfak gibi Türk kültürü ile ilgili birçok bilgiye ulaşmak mümkündür

·       Arap harfleriyle yazılmıştır.

 

 

Edip Ahmet Yükneki

(XII. Yy) (Karahanlılar)

 

Atabetü’l Hakayık

·       Uygur alfabesiyle yazılmıştır.

·       Eğitici ve öğretici bir ahlak kitabıdır.

·       Eğitimin önemini vurgular.

 

Hoca Ahmet Yesevi

(Karahanlılar)

 

 

Divan-ı Hikmet

·          Ahmet Yesevi’ye bugün bile Türkistan’ın manevi büyüğü anlamına gelen “Pir-i Türkistan” denilmektedir.

·          Köylülere ve göçebelere dini anlatmak için Türkçe ve basit tasavvufi şiirler yazmıştır.

·          Tasavvufla ilgili şiirler yer alır

·          Türkleri, İslam dinine özendirmek için yazılmıştır.

Firdevsi (934-1020)

(Gazneliler)

Şehname ·          Sultan Mahmut tarafından Gazne sarayında İranlı şair Firdevs’e yazdı­rılmış ve İran’ın milli destanı olarak benimsenmiştir.
Ömer Hayyam

(Gazneliler)

Rubailer ·          Pozitif bilim alanında yetkin olduğu gibi ünlü şiirlerde kaleme almıştır.
İsmail Cevheri Kitabü’s Sıhah ·          Arapçanın en iyi sözlüklerinden biridir.
Nizamü’I-Mülk

(Büyük Selçuklu)

 

 

Siyasetname

 

 

 

·          Ünlü Selçuklu veziri tarafından yazılan yönetimle ilgili bilgiler veren bir eserdir.

 

Türk İslam devletlerinde sözlü edebiyat ürünleri de gelişmiştir. Satuk Buğra Han destanı Karahanlılara ait sözlü edebiyat ürünleri arasında yer almaktadır.