Türkler ve İslamiyet bir araya gelmeden önce;
– Gök Tanrı’ya inanılırdı
– Türk töresince hırsızlık, yalancılık, adaletsizlik yasaktı.
– Öldükten sonraki hayata inanılırdı.
– Din adamlarının herhangi bir üstünlüğü bulunmazdı.
– En önemli değerlerinden biri vatan sevgisiydi.
– Cihan hakimiyeti ülküsü vardı
– Tek Allah inancı vardı.
– İslam’a göre hırsızlık, yalan söylemek günah sayılır.
– Güzel ahlak övülür.
– “Yapılan her iyilik ve kötülüğün karşılığı öldükten sonra görülür (cennet ve cehennem)”. İnanışı vardır.
– “Temizlik imandandır.” İlkesi vardır.
– İslamiyet hoşgörü dinidir.
– Din adamlarına ayrıcalık tanıyan ruhban sınıfı yoktur.
– Vatan sevgisi kutsaldır.
– Cihat ve Gaza anlayışı vardır. İslam’ın yayılması için çalışılır.
– Türkler ile Müslümanlar Hz.Ömer döneminde İran’ın fethiyle sınır komşusu olmuşlardır.
– Hz.Osman döneminde Türkler ile Müslümanlar arasında ilk kez savaşlar başlamıştır.
– Emeviler döneminde bu savaşlar devam etmiş ve Emevilerin Arapları diğer Müslümanlardan
Üstün tutmaları ve Türklere karşı son derece sert davranmaları nedeniyle bu dönemde Türkler arasında İslamiyet yayılmamıştır.
– Abbasiler döneminde özellikle 751 Talas Savaşı’ndan sonraki dönemde Türklerle Araplar arasındaki savaşlar sona ermiş ve İslamiyet Türkler arasında hızla yayılmaya başlamıştır.
Nedeni: Çin’in Orta Asya’yı ele geçirmek için harekete geçmesi.
Sonuçları: Dini, siyasi ve kültürel sonuçları vardır.
– Türklerin de yardımıyla Abbasi ordusu Çin ordusunu yenilgiye uğratmıştır.(siyasi)
– Türk-Arap(Müslüman) mücadeleleri sona ermiştir.(siyasi)
– Orta Asya Çinlileşmekten kurtulmuştur.(siyasi)
– Çin’in batıya ilerleme politikası başarısızlıkla sonuçlanmıştır.(siyasi)
– 751 yılı Türk-İslam Tarihinin başlangıcı olmuştur.(siyasi)
– Türkler, Abbasi Devleti’nin hizmetinde görev almışlardır.(siyasi)
– İslamiyet Türkler arasında yayılmış ve Orta Asya İslamlaşmıştır.(Dini)
– Kâğıt Çin dışında da üretilmeye başlanmıştır.(Kültürel)
İslamiyeti kabul eden ilk Türk boyları Karluk, Yağma ve Çiğil Türkleridir.10. yüzyılın başlarında Oğuzlar, daha sonra da İtil(Volga) Bulgarları İslamiyeti kabul ettiler.
– İslamiyet’teki Allah inancı ile Türklerdeki Gök Tanrı inancı arasındaki benzerlik.
– İslamiyet’teki Cihat düşüncesi ile Türklerdeki Cihan hakimiyeti düşünceleri arasındaki benzerlik.
– Her iki inanç sisteminde de ahiret düşüncesinin olması.
– İslamiyet’in ahlaki kurallarının Türk ahlak anlayışına uygun olması.
– Türkler İslamiyet’i siyasi hakimiyet yolu ile değil, kendi istekleriyle ve Müslüman tüccarlar aracılığıyla tanıyarak benimsemişlerdir.
– Eski ve köklü bir kültüre sahip olan Türkler İslamiyet’i kabul etmekle milli benliklerini kaybetmemişler ve milli kültürlerini korumuşlardır.
– İslam dünyasını dış saldırılara karşı (Bizans ve Haçlı saldırılarına) korudular.
– İslam dünyasında siyasi birliği sağladılar.
– Halifeliği koruyup (Büveyhoğularının baskısından) halifeliğin devam etmesini sağladılar.
– İslam dinini yaydılar. (Pakistan, Afganistan, Bangladeş ve Hindistan’ın bir kısmı ile Balkanlar).
– İslam kültür ve medeniyetini geliştirip yaydılar.