ULUSLAR ARASI KURULUŞLAR

ULUSLAR ARASI KURULUŞLAR

Türkiye’nin kurucu üyesi olduğu uluslar arası kuruluşlar

  1. Birleşmiş Milletler (BM)
  2. Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (KEİ)
  3. Avrupa Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD)
  4. Avrupa Konseyi (CE)
  5. İslam Konferansı Teşkilatı (İKÖ)
  6. Ekonomik İşbirliği Örgütü (ECO)
  7. Türk Kültürü ve Sanatları Ortak Yönetimi (TÜRKSOY)
  8. İslam Kalkınma Bankası(İKB)
  9. D-8 Ülkeleri
  10. Uluslar arası Ödemeler Bankası(BIS)

Türkiye’nin üyesi olup kurucusu olmadığı uluslar arası kuruluşlar

  1. Kuzey Atlantik Paktı (NATO)
  2. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT)
  3. Batı Avrupa Birliği(BAB)
  4. G-20 Ülkeleri
  5. Dünya Ekonomik Formu(WEP)
  6. Avrupa Ödemeler Birliği
  7. İNTERPOL

Türkiye’nin üyesi olmadığı uluslar arası kuruluşlar

  1. Avrupa Birliği(AB)
  2. OPEC
  3. Arap Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü(OAPEC)
  4. NAFTA
  5. LAFTA
  6. EFTA
  7. G-8 Ülkeleri
  8. Nordik Konseyi
  9. Arap Para Fonu
  10. Türkiye’nin Kurucusu Olduğu Uluslar arası Kuruluşlar
  11. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER (BM-1945)
  • Uluslar arası barışı korumak için kurulmuştur. İkinci Dünya Savaşından sonra galip devletler kurmuştur.
  • Kuruluşun merkezi New York’tur.193 üyesi vardır. Son üye olan Güney Sudandır.(2011)
  • BM’nin resmi dilleri: İngilizce, Fransızca, İspanyolca, Rusça, Çince ve Arapçadır.
  • Türkiye kurucu üyedir.
  • Kuruluşun Temel Organları şunlardır:
  1. Genel Kurul
  • En üst karar organıdır.
  • Her üye devlet temsil edilir.
  1. Güvenlik Konseyi
  • Barışı sağlamak ve tehdit içeren bölgelerde asker bulundurur.
  • Konseyin 5 daimi üyesi vardır. Bunlar: Fransa, İngiltere, Rusya, Çin ve ABD’dir.(FİRÇA) Daimi üyelerin veto yetkisi vardır. Geçici üyeler ise 2 yıl için seçilen 10 üyeden oluşur.
  1. Ekonomik ve Sosyal Konsey
  • Savaşa neden olabilecek ekonomik ve sosyal sorunları çözmek.
  • Ekonomik ve sosyal açıdan sorun yaşayan bölgeleri kalkındırmak.
  1. Adalet Divanı
  • Hollanda’nın Lahey kentinde görev yapar.
  • 15 yargıçtan oluşur.
  • BM’nin yargı organıdır.
  1. Genel Sekreterlik
  • Yönetim organıdır.
  • Genel sekreter güvenlik konseyinin önerisiyle genel kurul tarafından 5 yıllığına seçilir.
  • BM Genel Sekreteri Ban Kİ-MOON dur.
  1. Vesayet Konseyi
  • Kendilerini yönetmede yeterli güce sahip olmayan devletleri bağımsız bir hayata hazırlamak için çalışır. Günümüzde önemini yitirmiştir.

DİKKAT: Türkiye BM’ye bağlı olarak asker gönderdiği ülkeler şunlardır:

  • Somali
  • Kosova
  • Lübnan
  • Bosna-Hersek
  • Libya

BM Teşkilatının Yardımcı Organları

  1. UNESCO (1946)
  • Eğitim, bilim ve kültür faaliyetlerini yürütür.1946 da kuruldu
  1. ÜNİCEF (1954)
  • Uluslararası çocuklara yardım fonudur.
  • Haydi, kızlar okula ve baba beni okula gönder gibi kampanyalar yürütmüştür.
  1. IAEA (1957)
  • Uluslar arası atom enerji kurumudur.
  1. WHO (1946)
  • Dünya sağlık örgütüdür. Bulaşıcı hastalıkları önlemek için faaliyet gösterir.
  • ’7 Nisan Dünya Sağlık Günüdür’
  1. ILO (1919)
  • Uluslar arası çalışma örgütüdür.1949 da BM’nin uzmanlı kuruluşu olmuştur.
  • Merkez İsviçre’nin Cenevre kentidir.
  1. IMF (1944)
  • Uluslar arası Para Fonudur. Uluslararası ödemede güçlük çeken devletlere kredi verir.
  • Türkiye 1947 de üye olmuştur.
  • Merkezi WASHİNGTON dur.
  • Niyet Mektubu
  • Hükümetlerin izleyeceği politikaların bir bakan ya da Merkez Bankası Başkanı aracılığı ile IMF İcra Direktörleri Kuruluna iletilen metinlere niyet Mektubu denir.
  • IMF’nin Kredi İmkânları
  • Stant-By Düzenlemeleri
  • 1-3 yıllık süreler içinde hükümetlerin kotaları oranında kaynak kullanma güvencesi sağlar. Böylece ülkelerin kısa vadede ödemeler dengesi sorunlarının aşılmasını sağlar.
  • Ülkemizle İlk stant-by anlaşması 1961 de imzalanmıştır.
  • Türkiye IMF ile en son 20. Stant-by Anlaşmasını yapmıştır.
  • Fakirliği Azaltma ve Büyüme İmkânları
  • Ödemeler dengesi bozuk ve milli geliri düşük olan üye ülkelere koşullu finans sağlar.
  • Ek Rezerv İmkânı
  • Ödemeler dengesi iç ve dış piyasadan dolayı aniden bozulan ve ciddi sermaye çıkışı yaşayan ülkelere kısa vadeli ek finans sağlar.
  • Acil Destek
  • Ani doğal afetler nedeniyle ödeme sorunu yaşayan üye ülkelere hızlı şekilde yardım etmeyi amaçlamaktadır.

DİKKAT: IMF ile görüşmeleri kurumlar düzeyinde Hazine Müsteşarlığı, bakanlık düzeyinde ise Ekonomiden sorumlu devlet bakanı yapar.

  1. WB (1944)
  • Dünya Bankasıdır. Uluslar arası kalkınma yatırım bankasıdır. IMF ile birlikte kurulmuştur.
  • IMF ile WB ye Bretton Woods ikizleri de denir.
  • Merkezi WASHİNGTON dur.
  • Türkiye 1947 de üye olmuştur
  • Türkiye ile Dünya Bankası arasındaki görüşmeleri Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı yapar.

 

  1. UNCTAD(1964)
  • Ticaret ve kalkınma konferansıdır. Gelişmekte olan ülkelerin ekonomik büyümelerini sağlamak için görev yapar.
  1. HABİTAT(UNHCS)
  • Doğa ile insan arasındaki ilişkileri düzenlemeye çalışmaktadır. Çarpık kentleşmeyi önler. Doğanın insanlar tarafından tahrip edilmesini önlemeye çalışır.
  1. WFP (1965)
  • Dünya gıda programıdır. Yoksul insanlara yardım eder.
  1. UNHCR (1951)
  • Mülteciler Yüksek Komiserliğidir. Mülteciler için uluslar arası koruma sağlar.
  1. UNRWA
  • Filistinlilere yardım amacıyla kurulmuştur. BM belirli insanlar için uyguladığı tek özel projedir. Filistinli mültecilere yardım eder.
  1. UNDCP
  • Uyuşturucu kontrol programıdır.
  1. UNDP
  • Kalkınma programıdır. Yoksullukla mücadele eder. İnsanların daha iyi bir yaşama kavuşmalarını sağlamak için çalışır.
  1. UNFPA
  • Nüfus fonudur. Dünyadaki nüfus ve cinsel sağlık programına kaynak sağlar.
  • HIV, AİDS ve kadınlara yönelik şiddetin önlenmesine yönelik programlara kaynak sağlar. Aile planlaması ve güvenli doğum programları yapar.
  1. UNEP
  • Çevre programıdır. Küresel ısınma ve dünya çapındaki çevre kirlilikleri ile ilgilenmektedir.
  1. FAO(1943)
  • Gıda ve Tarım örgütüdür. Açlığı yok etmek ve beslenme şartlarını iyileştirmek için çalışır. BM in 1946 da uzman kuruluşu olmuştur.
  • Türkiye 1947 de üye olmuştur.
  1. WTO (1995)
  • Dünya ticaret örgütüdür.
  • Ticaret ve Gümrük Tarifeleri Genel Anlaşması (GATT) dış ticaretin serbestleşmesi için çalışmıştır.(1947)
  • GATT’ın yerine Dünya Ticaret örgütü (WTO) kurulmuştur.(1995)Böylece IMF ile WB nün üçüncü ayağı tamamlanmıştır.
  1. UNIDO (1966)
  • Sınaî kalkınma teşkilatıdır. Gelişmekte olan dünyada sanayileşme sürecini destekler.
  1. UPU (1874)
  • Evrensel posta birliğidir. Üye ülkeler arasındaki posta ilişkilerini düzenler.1874 de Bern de kurulmuştur. Merkezi İsviçre’nin Bern şehridir.
  1. ITU (1865)
  • Uluslar arası Telekomünikasyon Birliğidir. Uluslararası haberleşmeyi düzenlenmesine yardımcı olur.
  • Dünyanın en eski uluslar arası kuruluşudur.
  • Merkezi İsviçre’nin Cenevre kentidir.

2.AVRUPA EKONOMİK İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI(OECD)

  • 1961 Yılında kuruldu.
  • Teşkilatın merkezi PARİS’TİR.
  • 30 ülke üyedir.
  • En yüksek karar organı ve siyasi karar mekanizması KONSEYDİR. Konseyin yedi daimi üyesi vardır. Bunlar; ABD, Almanya, Fransa, İngiltere, İtalya, Japonya ve Kanada’dır.
  • Amacı: Üye devletlerin ekonomik, mali ve sosyal politikalarını belli bir uyum içinde belirler.
  • Üye ülkelere kredi verir ve mali destek sağlar.

3.EKONOMİK İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ(ECO)

  • 1985 de kuruldu.
  • Türkiye, İran ve Pakistan arasında ekonomik, kültürel ve ticari işbirliğini geliştirmek amacıyla kurulmuştur. Serbest ticaret bölgesi oluşturmak ve ekonomik ilişkileri geliştirmek için çalışır.
  • 10 üyesi vardır. Bunlar;
  • Türkiye, İran, Pakistan, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Türkmenistan, Özbekistan, Tacikistan, Afganistan

3.KARADENİZ EKONOMİK İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI(KEİ)

  • 1992 Yılında İstanbul’da kurulmuştur.
  • Üye olmak için ülkelerin Karadeniz’de sahilinin bulunmasına gerek yoktur.
  • Ekonomik ilişkileri geliştirmek için kurulmuştur.
  • Malların, hizmetin ve sermayenin serbest dolaşmasını sağlamak için tedbirler alırlar.
  • Üye Ülkeler Şunlardır; Türkiye, Azerbaycan, Yunanistan, Bulgaristan, Ermenistan, Gürcistan, Almanya, Rusya, Romanya, Ukrayna, Moldova, Arnavutluk ve ABD’dir. Fransa ise gözlemcidir.

4.TÜRK KÜLTÜR VE SANATLARI ORTAK YÖNETİMİ(TÜRKSOY)

  • Türkiye ve Türk Cumhuriyetleri üyedir.
  • 1993 de kuruldu. Merkezi Ankara’dır.
  • Kuruluşun Amacı, Türk kültürünün araştırılması ve geliştirilmesi, Türkçe konuşan devletler ve topluluklar arasında kültürel ilişkilerin geliştirilmesidir.

5.AVRUPA KONSEYİ(CE)

  • 1949 da kuruldu. Merkezi STRAZBURG dur.47 üyesi vardır.
  • Belarus, Vatikan, Kosova ve Kazakistan hariç tüm Avrupa devletleri üyedir.
  • Kuruluş Amacı, Avrupa da kalıcı barışı sağlamaktır.
  • Kuruluşun Organları Şunlardır;
  • Bakanlar Komitesi: Karar organıdır.
  • Parlamenterler Asamblesi: Kamusal sorunlar ve uluslar arası sorunlar tartışılır.
  • Avrupa Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi: Danışma organıdır.
  • Sekreterlik: Memurlardan oluşur.

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi

  • 1950 de imzalandı ve 1953 de yürürlüğe girdi.
  • Türkiye 1953 de antlaşmayı imzaladı.1987 de ise bireysel başvuru hakkını tanımıştır. Mahkemenin zorunlu yargı yetkisini ise 1990 da kabul etmiştir.
  • Sözleşme ile güvence altına alınan hakların uygulanmasını denetleyecek iki ayrı bağımsız organ kurulmuştur. Bunlar:
  • Avrupa İnsan Hakları Komisyonu
  • Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi

  • Mahkemenin merkezi STRAZBURG tur.
  • Mahkemeye başvurma şartları şunlardır.
  • İç hukuk yolları tüketilmelidir
  • Konu hakkındaki dilekçe Türkçe yazılmalıdır.
  • İnsan haklarının ihlalinin mutlaka Avrupa insan Hakları Sözleşmesinden belirtilen bireysel hak ve özgürlüklerden birinin ve birkaçının ihlalinin olması gerek
  • İnsan haklarının ihlali gerekçesiyle devlete karşı dava açılır.
  1. D-8 ÜLKELERİ
  • Türkiye, İran, Mısır, Pakistan, Nijerya, Endonezya, Malezya, Bangladeş
  1. İSLAM KONFERANSI ÖRGÜTÜ(İKÖ)
  • 1970 de kuruldu ve 57 üyesi vardır.
  • Merkezi Cidde’dir.
  • Genel Sekreteri, Ekmeleddin İHSANOĞLU dur.
  • İslam konferansı örgütü BM de daima temsil edilir.
  • İslam dünyasının tek çatı altında toplandığı tek kuruluştur.
  • En yetkili organı, devlet ve hükümet başkanlarının da katıldığı İSLAM ZİRVESİ’DİR.
  • Dış İşleri Bakanları yılda en az bir defa toplanır.
  1. İSLAM KALKINMA BANKASI
  • Merkezi Cidde’dir.
  • İslam ülkelerini kalkındırmak için 1973 de kurulmuştur.

 

  1. Türkiye’nin Üye Olup Kurucusu Olmadığı Uluslar Arası Kuruluşlar

 

  • KUZEY ATLANTİK ANLAŞMASI ÖRGÜTÜ(NATO)

 

  • 1949 da kurulmuştur. Merkezi Brüksel’dir.28 üyesi vardır.
  • Varşova Paktına karşı kurulmuştur. Savunma amaçlı bir örgüttür.
  • Kurucu üyeleri; ABD, İngiltere, Fransa, Kanada, Belçika, Hollanda, Lüksemburg, İtalya, İzlanda, Norveç ve Danimarka‘dır.
  • Türkiye ve Yunanistan 1952 de üye olmuştur.
  • Almanya 1955 İspanya ise 1982 de üye olmuştur.
  • Genel sekreteri Anders Fogh Rasmussen’dir.
  • AB ye üye olup NATO ya üye olmayan ülkeler şunlardır: İrlanda, Avusturya, İsveç, Finlandiya, Malta ve Güney Kıbrıs’tır.
  • NATO’nun 2004 de İstanbul’daki toplantısında ESTONYA, LETONYA, LİTVANYA, ROMANYA, SLOVAKYA, SLOVENYA ve BULGARİSTAN katılmıştır.

 

  • AVRUPA GÜVENLİK İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI

 

 

  • 1973 de kurulmuştur.
  • Avrupa’nın güvenliğini sağlamak, bölünmüşlüğüne son vermek için kurulmuştur.
  • Helsinki Nihai Senedinde katılımcı devletlerin karşılıklı ilişkilerinde izleyecekleri temel ilkeler belirtilmiştir.
  • Her üyenin bir oy hakkı vardır.

 

  • BATI AVRUPA BİRLİĞİ(BAB)

 

  • 1948 de BRÜKSEL de kurulmuştur.
  • Kuruluşun amacı Avrupa’nın güvenliğini sağlamaktır. NATO kurulduktan sonra önemi azalmıştır.
  • Ekonomik, kültürel, sosyal ve savunma işbirliğidir.
  • NATO’nun Avrupa bölgesini güçlendirmeye çalışır.
  • Tam üyeler: Hem AB hem de NATO’ya üye olanlardır.
  • Ortak üyeler: AB’ye üye olmayıp NATO’ya üye olanlardır. TÜRKİYE bu statüdedir.
  • Gözlemciler: AB’ye üye olup NATO’ya üye olmayanlardır.

 

  • DÜNYA EKONOMİK FORMU(WEF)

 

  • Merkezi CENEVRE’DİR.
  • 1971 de DAV OS’TA ilk toplantısını yapmıştır.
  • Vakıf ve ekonomi devlerinden oluşan bin özel üyesi vardır.
  • Üye olmak isteyen şirketlerin en az bir milyar Amerikan doları yıllık ciroya sahip olması gerekir.
  • Her yıl kendi üyelerinin yanı sıra çok sayıda üst düzey politikacıyla bilim, basın ve kültür dünyasının temsilcilerini kültürel gelecek üzerine tartışmaya davet eder.

 

  • İNTERPOL

 

  • Uluslar arası cinayet polisi komisyonudur.
  • Uluslar arası polis işbirliğini sağlar.
  • BM’den sonra dünyanın 2. Büyük uluslar arası örgütüdür.184 üyesi vardır.
  • Merkez bürosu LYON kentinde bulunur.

 

  • GELİŞMİŞ VE GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER(G-20)

 

  • İngiltere, Almanya, Rusya, İtalya, Fransa, ABD, Brezilya, Kanada, Arjantin, Meksika, Çin, Japonya, Hindistan Güney Kore, Güney Afrika, Türkiye, Suudi Arabistan, Endonezya, Avustralya, Avrupa Birliği Komisyonudur.

 

TÜRKİYE’NİN ÜYESİ OLMADIĞI ULUSLAR ARASI KURULUŞLAR

 

AVRUPA BİRLİĞİ (AB)

  • Amaç: Avrupa ekonomisini yapılandırmak ve kalıcı barışı sağlamak için kurulmuştur.
  • Kurucu ülkeler: Almanya, Fransa, İtalya, Hollanda, Belçika ve Lüksemburg’dur.
  • 1951 de Avrupa Kömür Çelik Topluluğu olarak kuruldu.
  • 1957 de ROMA ANTLAŞMASI ile Avrupa Ekonomik Topluluğu adını almıştır.
  • 1992 de Maastrich Anlaşmasıyla AB adını aldı.
  • AB Anayasası Lizbon Anlaşması ile kabul edilmiştir.
  • AB Başkanı Belçika eski başbakanı Herman Van Rompuy’dur.
  • Avrupa Birliğine 28 ülke üyedir.
  • Aday Ülkeler; Türkiye ve Makedonya’dır.
  • Üyelik Başvurusu Yapan Ülkeler: Karadağ ve Arnavutluk’tur.
  • Norveç, İsviçre ve İzlanda AB’ye üye değildir. Hiç üyelik başvurusu yapmayan ülke İsviçre’
  • Norveç halkoylaması sonucu katılmamıştır.
  • 2002’de Avro tedavüle girmiştir. Avroyu kullanmayan ülkeler İngiltere, Danimarka ve İsveç’tir.
  • Avrupa Birliği üyesi olmadığı halde Avro kullananlar ise Vatikan, Monako ve San Marino’dur.
  • Schengen Anlaşması: Serbest dolaşım anlamasıdır.(1990) AB üyesi olan İngiltere ve İrlanda Schengen’e dâhil değildir.
  • AB üyesi olmadığı halde İsviçre Schengen Anlaşmasına dâhildir.
  • AB merkez Bankası başkanı Mario Draghi’dir. AB’nin mavi zemin üzerinde 12 sarı yıldızlı bayrağı vardır.

Avrupa Birliğinin Temel Organları

  • Avrupa Parlamentosu: Avrupa Birliği vatandaşlarını temsil eder. Halk tarafından beş yıllığına seçilen üyelerden oluşur.
  • Avrupa Birliği Konseyi: Üye devletleri temsil eder.27 bakandan oluşur.
  • Avrupa Komisyonu: Hem üye ülkeleri hem AB vatandaşlarını temsil eder. Komisyon beş yılda bir seçilir. AB Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso’dur.
  • Avrupa Birliği Adalet Divanı: Avrupa Birliğinin temel yargı organıdır. Kararlarına karşı yargıya gidilemez.
  • NOT: Avrupa Merkez Bankası 1998’Frakfurtta kuruldu. AB merkez Bankası başkanı Mario Draghi’dir.

 

TÜRKİYE-AB İlişkilerinin Tarihçesi

 

  • 1959:Avrupa Ekonomik Topluluğuna üyelik başvurusu yapılmıştır.
  • 1963:Ankara Anlaşması ile üç aşamadan oluşan üyelik sürecinde yapılması gerekenler belirlenmiştir.
  • 1970-1973:Katma Protokol ile Gümrük Birliğine ilişkin yükümlülükler düzenlenmiştir.
  • 1980:darbeden sonra ilişkiler donmuştur.
  • 1987:Türkiye Avrupa Topluluğuna tam üyelik başvurusu yapmıştır. Avrupa Topluluğu Türkiye’ye gümrük Birliği sürecinin tamamlanmasını önermiştir.
  • 1995-1996:Türkiye ile AB arasında yapılmış olan Gümrük Birliği Anlaşması yürürlüğe girmiştir.
  • 1999:Helsinki Zirvesi ile Türkiye’ye ADAY ülke statüsü tanındı.
  • 2005:Türkiye ile AB arasında tam üyelik müzakereleri başladı. Müzakereler için 35 başlık açılmıştır. Kıbrıs konusu 8 fasıl için açılış kriteri iken diğer tüm fasıllar için kapanış kriteridir. Dört ayrı fasıl, doğrudan üyelikle ilgili olduğu için Fransa engelliyor.
  • Kıbrıs Sorunu: AB Gümrük Birliği kapsamında Türk limanlarının ve havaalanlarının Rum kesimine ait gemi ve uçaklara açılmasını istiyor.

NOT:1Mayıs 2004’te Güney Kıbrıs Rum Kesimi, Kıbrıs Cumhuriyeti adı altında Avrupa Birliğine tam üye olmuştur.

  • Üyeleri; Fransa, Almanya, İtalya, Hollanda, Lüksemburg, Belçika(kurucular), İrlanda, İngiltere, Danimarka(1973), Yunanistan(1981), Portekiz, İspanya(1986), İsveç, Avusturya, Finlandiya(1995), Letonya, Lituanya, Estonya, Malta, Slovakya, Macaristan, Slovenya, Polonya, Çek Cumhuriyeti, Güney Kıbrıs Rum Kesimi (2004),
  • Son üye olanlar: Bulgaristan, Romanya(2007)
  • Avrupa Birliğine en son 2013’te Hırvatistan katılmıştır.
  • 2014 dönem başkanları Yunanistan ve İtalya’dır.

G-8 ÜLKELERİ

  • İngiltere, Rusya, İtalya, Kanada, ABD, Fransa, Almanya, Japonya’dır. (iri kafa Japon)

KUZEY AMERİKA SERBEST TİCARET BÖLGESİ(NAFTA)

  • ABD, Kanada, Meksika üyeleridir.

LATİN AMERİKA SERBEST TİCARET BÖLGESİ(LAFTA)

  • Meksika, Brezilya, Arjantin, Şili, Paraguay, Peru, Uruguay ve Venezüella üyeleridir.
  • 1960’da kuruldu.

AVRUPA SERBEST MÜBADELE BİRLİĞİ(EFTA)

  • İzlanda, Norveç, İsviçre ve Leichtenstein üyeleridir.
  • Amaç: Avrupa Topluluğunun kuruluş yıllarında ortak gümrük tarifesini kabul etmek istemeyen ve tarafsız Avrupa ülkeleri İngiltere’nin önerisiyle EFTA’yı kurmuşlardır.
  • MERKEZİ Stockholm’dür.1960’da kuruldu.

 

PETROL İHRAÇ EDEN ÜLKELER(OPEC)

 

  • 1960’da Bağdat’ta kuruldu.
  • Amaç: Üye ülkelerin petrol politikalarını belirleme ve koordine etmektir.
  • İRAN, IRAK, ARABİSTAN, KUVEYT, VENEZUELLA kurucu üyelerdir.
  • Sonradan üye olanlar:

KATAR, LİBYA, ENDONEZYA, EKVATOR, CEZAYİR, NİJERYA, GABON, ANGOLA ve BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ.

 

PETROL İHRAÇ EDEN ARAP ÜLKELERİ TEŞKİLATI(OAPEC)

 

  • 1968’de Beyrut’ta kurulmuştur.
  • Amaç: Üye ülkeler arasında işbirliğini geliştirmek petrol akımının adil ve uygun miktarda olmasını sağlamaktır.
  • Üye Ülkeleri:

Cezayir, Bahreyn, Mısır, Irak, Katar, Suriye, Tunus, Arabistan, Kuveyt, Libya ve Birleşik Arap Emirlikleri’dir.

NORDİK

  • Ekonomik ve sosyal amaçlıdır.1952 de kurulmuştur.
  • Danimarka, İzlanda, Finlandiya, Norveç, İsveç, Finlandiya

ARAP PARA FONU(AMF)

  • 1976’da kurulmuştur.
  • Amaç: Ticaret ve ödemeler kısıtlamasını ortadan kaldırmak, sermaye hareketlerini teşvik etmektir.

ŞANGAY İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ(ŞİÖ)

  • ABD ve AB eksenine karşı Çinin Şangay şehrinde Çin, Rusya, Kazakistan, Tacikistan, Kırgızistan arasında imzalanmıştır. Sonradan Özbekistan üye olmuştur.
  • Amaç Çin ve Rusya’nın güvenliğini sağlamaktır