Vatandaşlık Çok Önemli Kısa Notlar
Vatandaşlık Çok Önemli Kısa Notlar
- Akli yönden sakat 2 kişinin evliliği mutlak butlan
- Yerel yönetime aday olmak için yaş sınırı 25
- Düzeltme ve cevap hakkı = kişi hakları
- Zorla çalıştırma yasağı = kişi hakları
- Toplu sözleşme yönünden çıkan uyuşmazlıklar = Kamu görevlileri hakem kurulu
- Grev ve lokavt uyuşmazlıkları = Yüksek hakem kurulu
- Milletvekilleri mazbatalarını il seçim kurumundan alınır
- Hakimin takdir yetkisi = kural içi boşluk
- Büyükşehir belediyesi kanunla kurulur
- Milli devlet ilkesi 1961 anayasası
- Yargıtay başkanını yargıtay genel kurulu seçer , adalet bakanı atar, üyelerini HSYK seçer
- Hakimler ve Savcılar idari görevlerince Adalet bakanlığına bağlıdır
- Devletin sadece olağanüstü durumlarda kullandığı mal edinme yetkisi = istimval
- Bucak müdürleri müşterek kararname ile atanır
- Bucaklar müşeterek kararname ile kurulur
- Bir ilçenin bir ilden alınıp başka ile bağlanması kanun ile olur
- Yök anayasal değildir
- Kanuni idare: idari örgütlerin yasayla yada yasanın verdiği yetkiyle kurulduğunu anlatır
- İbadet özgürlüğü kısıtlanabilir mutlak değildir
- Dernek ve Vakıf özel hukuk tüzel kişisidir
- Gaiplikte olasılık , ölüm karinesinde kesinlik vardır
- Devlet memuru sendika kuramaz
- Cumhurbaşkanı kesin hesap kanununu meclise geri gönderebilir
- Siyasi partiler türk uyruklu kişilerden bağış alabilir
- Kanun olmadan yönetmelik çıkarılamaz , tüzük olmadan yönetmelik çıkarılabilir
- Diyanet,Emniyet,Hazine müsteşarlığı,Tapu kadastronun kamu tüzel kişiliği yoktur
- Belediyeler müşterek kararname ile kurulur
- Devlet personel bşk. ve Köy hizmetleri genel md. kamu tüzel kişiliği yoktur
- Danıştayın incelemesinden geçmeyen tüzükler çıkarılamaz
- Kamulaştırma bedeli ile ilgili uyuşazlıklar aslite mahkemede çözülür
- köy derneği köyün isteğe bağlı işlerini zorunlu hale getirir
- Atatürk milliyetçiliğine bağlı devlet ilkesi 1982 de geldi
- Erginlik yaşı 18, evlenme yaşı 17, olağanüstü evlenme yaşı 16
- Memurlar derneğe üye olamaz
- Kanunun emredici hükümlerine aykırı ise mutlak butlan
- TBMM başkanlık seçimi gizli oyla 4 tur da
- TBMM yönetmelik çıkaramaz
- Belediyenin yürütme organı = belediye Başkanı
- Euro mastrickt antlaşması ile AB nin para birimi oldu
- İnsan hakları ödülünü Birleşmiş milletler verir
- Bir veya birden fazla kişinin hukuki sonuç doğurabilecek irade açıklaması = hukuki işlem
- TBMM içtüzüğünde cumhurbaşkanın imzası bulunmaz
- Kanunları meclise geri göndermek Cumhurbaşkanının tek başına yaptığı işlemdir
- Yüksek Seçim Kurumunun kamu tüzel kişiliği yoktur
- Genel idare kolluk makamları : Bakanlar kurulu , İçişleri Bakanı , Valiler,Kaymakamlar,Bucak müdürleri
- Genel ve özel affın kabulu parlemento kararı değildir kanunla olur
- Milletler arası antlaşmaları uygun bulma kanunla olur
- Suriye OPEC üyesi değildir
- Siyasi parti grupları : yasama dokunulmazlığı ve meclis soruruşturması ile ilgili karar alamaz , Tbmm başkanı için aday gösteremez
- DDK 1982 anayasası ile geldi
- Gensoru : Hükümetin veya bir bakanın görevden uzaklaştırılması sonucu doğurabilir(siyasi)
- Çalışma ve sözleşme özgürlüğü sosyal haktır
- Olağanüstü KHK ‘larda yetki kanunu yoktur
- İstifa eden vekilin Mv liği oy ile düşer
- Sınırlı ehliyetsizler vakıf kuramaz
- TBMM genel seçimlerin yenilenmesine dilediği zaman karar verebilir
- Yasama dokunulmazlığı meclis tarafından kaldırılabilir
- Geçici bakanlar kurulunun siyasi partilerden alınacak üye sayısını TBMM başkanı belirler
- İspat hakkı = Kişilik hakkı
- 17 Yaşında aklı başında birisi = Sınırlı Ehliyetsiz = veli izni
- Muvazaa : gerçek iradeyi gizleme = hile
- Eşlerden biri ile diğer eşin akrabaları arasındaki hısımlık = Kayın hısımlığı
- Gümrük müsteşarlığı kamu tüzel kişiliği yok
- Yüksek Denetleme Kurumu sayıştaya bağlandı
- Ayırt etme gücüne sahip kısıtlılar – Sınırlı Ehliyetsiz
- Bütçe kanunu iptali için Anayasa mahkemesine başvurulabilir
- Belediye kurulabilmesi için nüfusun en az 5000 olması gerekiyor
- Güçlerştirici veto : TBMM nin anayasa değişikliğini 2/3 oyla kabul ettiği halde CB nın değişikliği iyade etmesi
- kanun boşluğu = yazılı hukuk yoksa
- hukuk boşluğu = yazılı + yazısız hukuk yoksa
- Lehte suç geriye yürütülebilir
- Üniversite,Odalar birliği ,Enerji piyasası = Hizmet yerinden yönetim
- Belediye-köy-il özel idare = yerel yerinden yönetim
- Bağışlama tek tarafa borç yükleyen sözleşmedir (OSYM)
- Emniyet Müdürlüğü Yönetmelik Çıkaramaz (OSYM)
- Bir anayasayı yine o anayasada öngörülen hallerde değiştien iktidar = Siyasi İktidar
- Olağan dönem KHK’larını meclis onaylamaz
- Kamu hizmetine girme hakkı sadece TC vatandaşlarına aittir
- 2010 ile Çocuklar,Yaşlılar,Özürlüler,Kadınlar lehine pozitif ayrımcılık yapılabilir
- Cumhurbaşkanının hukuki sorumluluğu vardır
- Bir kimse yen fazla 1 kez Anayasa mahkemesi üyesi olabilir
- Dekanları Yök atar
- Gabin = bilgisizlik, tecrübesizlik
- Vatandaşlık ödevi nedeni ile yurt dışına çıkma yasağı 2010 da kaldırıldı
- Demir İpek Yolu = Türkiye-Gürcistan-Azerbaycan
- KKTC İslam konferansı örgütünde gözlemci üyedir
- Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Teşkilatı Başkanı(OECD)= Jose Angel Gurria
- Dünya İnsan hakları günü = 10 Aralık
- Serbest Oy ülkemizde yok
- Vakıflar genel müdürlüğü KİT değil
- FIFA= Uluslararası Futbol Federasyon birliği
- Bireysel gözaltı süresi = 48 saat
- Toplu Gözaltı Süresi = 4 gün
- Devlet Planlama Teşkilatı 1982 Anayasasında yer almaz
- Dünya mayınları = Ottowa
- OHAL’da kolluk kuvvetleri sivil makamlar
- 2 Turlu seçim diye birşey yok
- Yerel yönetim kuruluşları(il özel,belediye vb.) = Kamu tüzel kişiliği var
- CEBİT 2012 Almanyadaydı
- Trafik Mahkemesi = Adli Yargı
- Nisbi Butlan : İradede sakatlık
- Tamamlayıcı Hukuk Kuralı : Borç ilişkisinde faiz oranı belirtilmemişse , hüküm devreye girer yasal faiz uygulanır
- Yorumlayıcı Hukuk Kuralı : Sözleşmede ayın başı tabirini kullanmışlar , hüküm devreye girer ve 1. gün olarak alır
- Tanımlayıcı Hukuk Kuralı : Medeni hukuk nişanlanmayı = “Nişanlanma evlenme vaadiyle olur ” diye tanımlar , hukuk kavramının tanımıdır
- Açık boşlukta hukuk yaratır , kural içi boşlukta takdir yetkisi kullanır
- Özel hukuk : medeni,borçlar,ticaret,devletler özel
- Karma hukuk : iş,fikir,hava,çevre,bankacılık
- Suçun maddi unsurları : fail,madur,fiil,hareket,nedensellik bağı,suçun konusu,suçun nitelikli unsurları
- Suçun manevi unsurları : Taksir,Kast
- Devlet vergiyi zora dayanarak alır
- İyiniyet : kazanma , Dürüstlük : Kullanma
- İnkakı Hakkı : hakkın kendi eliyle kazanılması
- Hak : ana rahmine düştüğü anda kazanılır
- Gerçek kişilik sağ ve tam doğumla başlar
- Gaiplik : ölümüne olası gözle bakılması 1 yıl , uzun zamandan beri haber alınamama 5 yıl bekleme süresi
- Kaza-i Rüşt : Ergin kılınma
- Ayni hak : eşyalar üzerindeki hak
- İrtifak hakkı : ayni hakların kullanma ve yararlanma hakkı
- Adi karine : aksi ispatlanabilir karine: ölüm karinesi
- Vasi : küçüklere veya kısıtlılara sulh mahkemesi hakimince atanan kanuni temsilci
- İbra : Antlaşma ile borcu sona erdirme
- Muvazaa : tarafların gerçek iradelerini gizleyerek farklı beyanda bulunması
- İkrah : Tehdit
- Cumhuriyetin temel nitelikleri : İnsan haklarına saygılı,Atatürk milliyetçiliğine bağlı,demokratik,laik ,sosyal, hukuk devleti
- Yarı doğrudan demokrasi araçları : Referandum,halk girişimi,halk vetosu,temsilcilerin azli
- Doğrudan demokrasi : Eski yunan site devletleri
- 1950 : gizli oy açık sayım döküm
- 1961 : yasama çift kanatlı , insan haklarına dayalı devlet, siyasi partilerle ilgili hükümler,çoğulcu,milli devlet,HSYK,71-73 : DGM,AYİM,KHK , bakanların TBMM dışından seçilebileceği
- 1982 : siyasi parti grupları en az 20 mv ,çoğunlukçu,toplantı yeter sayısı 1/3, karar yeter sayısı (1/4 +1)=139,DDK,Oy verme zorunluluğu, 1995 : Seçme ve siyasi partilere üye olma yaşı :18 , 2001 : Genel sınırlandırma sebepleri kaldırılmıştır , temel hak ve hürriyetlerin durdurulması
- 2010 : Vatandaşın yurt dışına çıkma hürriyeti ancak suç soruşturması ve kovuşturması sebebiyle hakim kararı ile sınırlanabilir
- 2010 : Memur ve diğer kamu görevlileri toplu sözleşme yapma hakkına sahiptir
- 2012 : aynı işyerinde aynı dönem için birden fazla toplu iş sözleşmesi yapılabilir
- Yargıtay CBsvc sı bir siyasi partinin kapatılması için Anayasa mahkemesine dava açmak üzere – Resen – Bakanlar kurulunun kararı üzere adalet bakanının istemiyle – Bir siyasi partinin istemi ile hareket eder
- Siyasi parti ancak odağı haline geldiğinde kapatma yerine devlet yardımından yoksun bırakılır, diğer hallerde direk kapatılır (2010)
- Kamu baş denetçisi TBMM tarafından gizli olya 4 yıl için seçilir , ilk 2 oylama 2/3 , 3. oylama salt, 4. oylama en fazla alan
- Siyasi partiler en az 30 Türk vatandaşı tarafından kurulur
- Milletvekili seçilmek için 25 yaşını doldurmuş olmak gerekir
- 2007 : TBMM seçimleri 4 yılda bir yapılır
- Cumhurbaşkanı TBMM seçimlerine karar verirse karardan 90 gün sonraki ilk Pazar seçim yapılır
- Üyeliklerde %5 boşalma olsa bile seçimlere 1 yıl kala araseçim yapılmaz
- Bir ilde milletvekili kalmazsa her halukarda seçim yapılır 90 günden sonraki ilk Pazar
- Normalde seçimden 30 ay geçmedikçe ara seçim yapılmaz
- Yüksek Seçim Kurulu 7 asil 4 yedek üyeden oluşur : 6 Yargıtay + 5 Danıştay , Başkanını kendi seçer
- Milletvekillerinin ve Cumhurbaşkanının seçim tutanaklarını YSK kabul eder
- Milletvekilleri TBMM kararı ile 6 ayı geçmemek üzere Bakanlar kurulunca verilen geçici görevi alabilir
- Yasama sorumsuzluğu : mutlak,sürekli,hukuki ve cezai, söz ve düşünceden, mutlak,herzaman devam eder, cezalandırmayı kaldırır
- Yasama dokunulmazlığı : nisbi,üyelik süresince devam eder, cezayı erteler, cezai, görevi ile ilgili olmayan işler için,
- Millet vekilliği düşmesi
- Oylama: İptal davası açılabilir
- İsitifa : TBMM genel kurulu kararıyla
- Çalışmalara 1 ayda 5 gün katılmazsa : Üye tam sayısının salt çoğunluğu
- Milletvekilliği ile bağdaşmayan iş : gizli oyla
- Doğrudan : iptal davası açılamaz
- Kesin hüküm giyme – kısıtlanma : Mahkeme kararının genel kurula bildirilmesiyle
- Cumhurbaşkanı seçilme
- Ölüm
- Milletvekili düşürülme kararı için 7 günde Anayasa Mahkemesine başvurabilir, mahkeme kararını 15 gün içinde bildirir
- Milletvekilleri ödenekleri en çok 3 ay önce ödenebilir
- Genel özel af 3/5
- TBMM seçimleri yenileme kararı = Salt
- Anayasa değiştirme: teklif 1/3, genel kurulda 2 defa görüşülür, 2. görüşmeye 48 saat geçmeden başlanamaz, Aceleye getirilemez,referandumda kullanılan geçerli olyarın salt,
- CB kanunları 15 gün içinde yayımlar , Rg de yayımlandıktan 45 gün sonra yürürlüğe girer
- TBMM başkanı ilk 2 turda 2/3 , 3. turda salt çoğunluk, 4. turda en çok oy alan
- KHK içeriği : kapsam,ilkeleri,amacı, süresi
- TBMM başkanlık seçimi 5 günde tamamlanır
- Gizli oy: TBMM başkan seçimi, meclis soruşturması,yüce divana sevk,üyelikle bağdaşmayan iş yapan mv düşürülmesi, Anayasa değişikliklerinin kabulu,Anayasa mahkemesi üye seçimi
- Meclis Araştırması: 20 mv, Siyasi parti grupları,Bakanlar kurulu
- Genel Görüşme : Bakanlar kurulu,20 mv, Siyasi parti gurubu
- Gensoru: siyasi sorumluluk, siyasi parti grubu, 20 mv.
- Meclis Soruşturması: 1/10 TBMM , cezai , yüce divana sevk gizli oy salt çoğunluk
- CumhurBaşkanı : 40 yaşını doldurmuş,yükseköğrenim yapmış,mv yeterliliğine sahip
- Bir kimse en fazla 2 defa CB seçilebilir,görev süresi 5 yıldır :2007
- CB için TBMM üyelerinden veya Dışarıdan aday gösterilebilmesi için 20 mv yazılı teklifi gerekir
- Geçerli oyları %10 u geçmeyen siyasi partiler toplanıp oyları %10 u geçirirlerse CB aday gösterebilirler(2007)
- Cumhur Başkanlı seçimi görev süresi dolmasından 60 gün önce yapılır, boşalma halinde ise boşalmayı takiben 60 gün içinde tamamlanır
- Cumhur Başkanlığı seçimi
- Tur = oyların fazlasını alan CB olur (Salt çoğunluk)
- Salt çoğunluk sağlanamazsa , ilk oylamada en çok oy alan 2 aday 2. oylamaya katılır , oyların çoğunluğunu alan kazanır
- Oylamada tek aday kalırsa oylama referandum şeklinde olur
- Cumhur Başkanı Vatana ihanet = TBMM 1/3 teklifi üye tam sayısının ¾ ünün kabulü (Anayasa mahkemesi yargılar)
- DDK kurulunun üyelerini ve başkanını Cumhur Başkanı atar
- Merkez bankası başkanını Bakanlar Kurulu seçer
- Güvenoyu göreve başlamanın değil görevde kalmanın şartıdır
- Milletvekili olmayan bakan TBMM’de oy kullanamaz
- Boşalan bakanlığa 15 gün için başka bir bakan vekillik eder
- Geçici bakanlar kurulu Resmi Gazete de yayımlandıktan 5 gün içinde kurulur
- Cumhurbaşkanının Meclis seçimlerini yenilemesi Hükümetin 45 gün içinde kurulamaması
- MGK
- Başbakan, Genel Kurmay başkanı ,Başbakan yardımcıları(2001),Adalet Bakanı(2001),Milli Savunma Bakanı,İçişleri Bakanı,Dışişleri Bakanı,Kuvvet komutanları
- 2 ayda 1 toplanır
- MGK sekreteri üye olmadığı halde toplantılara katılır, fakat oylamaya katılamaz
- 2010 Savaş hali haricinde asker olmayan kişiler askeri mahkemelerde yargılanamaz
- Anayasa Mahkemesi 17 -14 CB , 3 TBMM
- Anayasa Mahkemesine üye seçilebilmek için 45 yaş, profesör yada doçent,en az 20 yıl avukatlık,en az 20 yıl kamu hizmeti (2010)
- Anayasa mahkemesi başkanı 4 yıllığına seçilir, üyeleri 12 yıllığına seçilir.
- Anayasa değişkliği iptali,siyasi parti kapatma,yardımdan yoksun bırakma kararını 2/3 oyu ile verir