ZARARLI CEMİYETLER
Azınlıkların Kurduğu Cemiyetler
Rumlar Tarafından Kurulan Cemiyetler
Mavri Mira
- Fener Rum Patrikhanesi’nin kurduğu cemiyet.
- Bizans İmparatorluğu’nu yeniden canlandırmayı ve Ege’de ilerleyen Yunanlılara yardım ederek Batı Anadolu ve Trakya’yı Yunanistan’a katmayı amaçlıyordu (Megalo İdea).
- Yunan Kızılhaçı, Göçmenler Komisyonu ve Rum izcilik kuruluşları bu cemiyetin alt kollarıydı
Pontus Rum Cemiyeti:
- 1904’de Merzifon’da Amerikan kolejinde kuruldu
- Batum’dan Sinop’a kadar uzanan ve merkezi Samsun veya Trabzon olabilecek bir Rum devleti kurmayı amaçlıyordu.
Kordos Cemiyeti (Rum Göçmenler Cemiyeti):
- Bu cemiyet Rum göçmenlerine yardımcı olmak görüntüsü altında Pontus Cemiyetine yardımcı oluyordu.
Etnik-i Eterya Cemiyeti:
- Bu cemiyet bağımsız Yunanistan’ı oluşturmak için 1814 yılında Filik-i Eterya adıyla kurulmuştur.
- Dünya Savaşı’ndan sonra ise Yunanistan’ı büyütmek ve Bizans Devleti’ni kurmak için çalışmıştır.
Ermeniler Tarafından Kurulan Cemiyetler
Hınçak ve Taşnak Sütyun Cemiyetleri
- Doğu Anadolu toprakları, Çukurova toprakları ve Kara Deniz bölgesinin bir kısmını Ermenistan’a katmak için çalıştılar.
- Ermeni Patriği Zaven Efendi’nin liderliğinde Rum teşkilatlarıyla işbirliği yaparak, Milli Mücadele yıllarında da faaliyetlerini sürdürdüler.
Yahudiler Tarafından Kurulan Cemiyetler
Makabi-Alyans İsrailit Cemiyetleri:
- Yahudilerin Osmanlı’daki ekonomik haklarını savunmak için İstanbul’da kurulmuştur.
- Filistin’de bir Yahudi Devleti kurmak için Hahambaşı, Rum Patriği ile işbirliği yaptı.
- Bu cemiyet Türkiye’deki Yahudi nüfusu az olduğundan fazla etkili olamamıştır.
Milli Varlığa Düşman Cemiyetler
Sulh ve Selamet-i Osmaniye Cemiyeti:
- Kurtuluşun padişahın emirlerine bağlı kalmakla mümkün olacağını savunmuştur.
Teali İslam Cemiyeti:
- Kurtuluşun halifenin emirlerine ve İslam’ın prensiplerine uymakla mümkün olacağını savunmuştur.
İngiliz Muhipleri Cemiyeti:
- Kurtuluşun İngilizlerin himayesi ile mümkün olacağına inanıyordu.
- Bu cemiyet hükümet tarafından da desteklenmiştir.
Wilson Prensipleri Cemiyeti:
- Bu cemiyetin taraftarları Wilson İlkelerinden ilham almıştır
- Kurtuluşun ABD mandasına girmekle mümkün olacağına inanmışlardır.
Kürt Teali Cemiyeti:
- Bu cemiyetin taraftarları Wilson Prensiplerine dayanarak; halifeye bağlı olarak bir Kürt devleti kurmayı planlamışlardır.
Hürriyet ve İtilaf Fırkası:
- 1918’den itibaren yönetimde etkili olmaya başladı
- Anadolu Hareketi’ni İttihatçıların hareketi olarak gören parti Kurtuluş Savaşı’na karşı gelişin liderliğini üstlendi.
