GAZNELİLER (963-1186)

GAZNELİLER (963-1186)

Gazneliler , Samanoğulları komutanı Alp Tekin tarafından Afganistan’ın Gazne şehrinde kurulmuştur. Devlete ismini kurulduğu yer olan “Gazne” şehri vermiştir.

Sebük Tigin zamanında bağımsız hale gelmiştir.

Gazneli Mahmut döneminde en parlak dönem yaşanmıştır.

Gazneli Mahmut Abbasi halifesini Şii Büveyhoğullarına karşı korumuş ve bu nedenle Abbasi halifesi, Gazneli Mahmut’a “sultan” unvanını vermiştir. Sultan unvanını kullanan ilk Türk hükümdarı Gazneli Mahmut’tur. (yeminüddevle- eminülmille)

Sultan Mahmut, Hindistan’a on yedi sefer düzenlemiş ve Hindistan’ın kuzey bölgelerine İslamiyet’i yaymıştır.

Gazneli Mahmut’un Hindistan’a İslamiyet’i yayması buradaki sınıf esasına dayanan kast sistemine büyük bir darbe indirmiştir.

Gazne Devleti’nde Arapça resmi dil ve bilim dili, Farsça ise edebiyat dili olarak kullanılmıştır.

Gaznelilerin Türk kültür sahasından uzak bir bölgede kurulmuş olması ve çok uluslu bir yapıya sahip olması Türk kültürünün gelişimini yavaşlatmıştır.

Gazneli Mesud

Nesa(1035)

Serahs (1038) (Bu savaşın ardından Tuğrul Bey Nişabur’da kendi adına hutbe okutmuştur.)

Dandanakan (1040) savaşı ile yıkılma sürecine girdi.

Gaznelilerin varlığına Gurlular son vermiştir.

Türk tarihinde dört büyük imparatorluk vardır.

Hun, Göktürk, Selçuklu, Osmanlı.

İslam tarihinde dört büyük imparatorluk vardır.

Emevi, Abbasi, Selçuklu, Osmanlı.

Türk İslam devletleri Hindistan’a birçok başarılı sefer düzenlemiş ancak;

  • Kast sisteminin bulunması,
  • Hindistan’ın çok geniş bir coğrafya olması,
  • Farklı etnik grupların yaşıyor olması

gibi nedenlerden dolayı bu bölgede tam anlamıyla bir siyasi hakimiyet kuramamışlardır.

Gazneliler Dönemine Ait Eserler

  • İbn-i Sina – el-Kanun fi’t-Tıp (Tıbbın Kanunu)
  • İsmail Cevheri – Kitabü’s-Sıhah (Arapça sözlük)
  • Firdevsi – Şehname
  • Utbi – Tarih-i Yemin