OSMANLI DEVLET DAĞILMA DÖNEMİ İSYANLAR VE GELİŞMELER

OSMANLI DEVLET DAĞILMA DÖNEMİ İSYANLAR VE GELİŞMELER

MISIR SORUNU ve KAVALALI MEHMET ALİ PAŞA İSYANI

II. Mahmut Mora isyan ‘ını bastırmak için Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa’dan yardım istedi.

Mehmet Ali Paşa Osmanlı’nın yardım isteğini Mora ve Girit valiliklerinin kendisine verilmesi şartı ile kabul etmiştir.

Mehmet Ali Paşa tarafından gönderilen kuvvetler Mora (Yunan) İsyan ’ını bastırmıştır.

Yunan İsyanı’na destek veren büyük devletler Navarin’de bulunan Osmanlı ve Mısır donanmasını yakmıştır (Navarin Olayı, 1827).

Mehmet Ali Paşa kaybedilen Mora Yarımadası’nın yerine Girit’e ek olarak Suriye valiliğini istemiştir.

II. Mahmut Mehmet Ali Paşa’nın isteklerini merkezi otoriteye aykırı bulduğu için kabul etmemiştir. Bunun üzerine isyan eden Kavalalı Mehmet Ali Paşa oğlu İbrahim Paşa’yı Suriye üzerine gönderdi. Kısa süre içinde Anadolu’ya giren Mısır kuvvetleri Kütahya’ya kadar ilerledi.

II. Mahmut tahtını korumak için ezeli düşmanı Rusya’dan yardım istedi. Yardım isteğine olumlu cevap veren Ruslar boğazlara donanma yerleştirdi.  Ancak İngiltere ve Fransa Rusların Boğazlara yerleşmesini çıkarla­rına aykırı buldular.

Osmanlı’nın Rusya’dan yardım istemesiyle Mısır sorunu uluslar arası bir boyut kazanmıştır.

Kütahya Antlaşması (1833)

Rusya’nın boğazlardan çekilmesini isteyen İngiltere ve Fransa, Osmanlı Devleti ile Mısır valisi arasında antlaşma yapılmasını sağladı. Buna göre;

1. Mehmet Ali Paşa’ya Mısır ve Girit valiliklerinden başka Suriye valiliği verilecek.

2. Oğlu İbrahim Paşa’ya da Adana ve Cidde valilikleri verilecek.

Hünkâr İskelesi Antlaşması (1833)

Kütahya Antlaşması’na rağmen Mehmet Ali Paşa’ya güvenmeyen II. Mahmut, Ruslarla Hünkâr İskelesi Antlaşması’nı imzaladı. Bu antlaşmaya göre;

1. Osmanlı Devleti bir saldırıya uğrarsa mas­raflarını Osmanlıların karşıladığı bir ordu Rusya tarafından gönderilecek.

2.  Rusya bir saldırıya uğrarsa Osmanlı Devleti, sadece boğazları kapatacak.

 Hünkâr İskelesi Antlaşması ile Boğazlar sorunu ortaya çıkmıştır.

Balta Limanı Ticaret Antlaşması (1838)

İngiltere ile Osmanlı arasında imzalanan bu antlaşma ile Osmanlı Devleti, Mısır sorununda İngiltere’nin des­teğini alabilmek ve nüfuzunu kullanabilmek için bu devlete ekonomik anlamda bazı imtiyazlar tanımıştır.

Buna göre;

% 3 olan gümrük vergileri, ihracatta %12 ithalatta ise % 5 olacak, ayrıca yabancılar iç gümrük vergisi ödemeyeceklerdir.Mısır sorunu sürerken Tanzimat Fermanı ilan edilmiştir. Osmanlı Devleti böylece Avrupalı devletlerin içişlerine karışmasını önlemeye çalışmıştır.