I. İNÖNÜ MUHAREBESİ (6 – 10 Ocak 1921)
Birinci İnönü Savaşı, düzenli ordunun yaptığı ilk savaştır. Yunanlılar Çerkes Ethem’in isyanını fırsat bilerekEskişehir’i ele geçirip Ankara’ya ulaşmak istediler.
Yunanlılar Eskişehir’i stratejik özelliğinden dolayı ele geçirmek istemişlerdir. Çünkü Eskişehir demiryolu bağlantılarının bulunduğu bir şehirdir. Amaç demiryolu bağlantılarını ele geçirerek işgalleri kolaylaştırmaktır.
Yunan ordusu sayı ve malzeme bakımından kuvvetli olmasına rağmen Türk direnişi karşısında geri çekilmek zorunda kalmıştır.
Birinci İnönü Zaferi düzenli ordunun kazandığı ilk zaferdir.
Sonuçları
- Düzenli orduya, TBMM’ye, Mustafa Kemal’e duyulan güven artmıştır.
- Düzenli orduya katılım çoğalmıştır.
- Çerkes Ethem Ayaklanması bastırılmıştır.
- Teşkilatı Esasiye Kanunu kabul edilmiştir (1921 Anayasası)
- İtilaf Devletleri Sevr’in koşullarını yumuşatarak TBMM’ye Londra’da barış önerisinde bulunmuştur (Londra Konferansı).
- Afganistan’la bir dostluk antlaşması imzalanmıştır.
- 12 Mart 1921’de İstiklal Marşı kabul edilmiştir.
- Sovyet Rusya ile Moskova Antlaşması imzalanmıştır.
KRONOLOJİ (SİYASİ )
- Teşkilatı Esasiye Kanunu (1921 Anayasası) (20 Ocak 1921)
- Londra Konferansı
(21 Şubat – 12 Mart 1921)
- Afganistan ile dostluk antlaşması
( 1 Mart 1921)
- İstiklal Marşı’nın Kabulü
(12 Mart 1921)
- Moskova Antlaşması
(Sovyet Rusya ile 16 Mart 1921
Teşkilatı Esasiye Kanunu (1921 Anayasası) (20 Ocak 1921)
Yeni Türk devletinin ilk anayasası olan, Teşkilatı Esasiye ‘nin özünü Mustafa Kemal’in 24 Nisan – 13 Eylül 1920’de TBMM’ye sunduğu bildiriler oluşturmuştur. Zaman ve birikim yokluğundan dolayı daha kapsamlısı yapılamadığından Teşkilat-ı Esasi maddeleri ile çelişmeyen Kanun-i Esasi maddeleri de yürürlükte kalmıştır. Teşkilatı Esasiye ’nin bazı maddeleri şunlardır:
- Egemenlik kayıtsız ve şartsız milletindir.
- Yürütme gücü ve yasama yetkisi, ulusun tek ve gerçek temsilcisi olan Büyük Millet Meclisi’nde belirir ve toplanır.
- Türkiye Devleti, Büyük Millet Meclisi’nce yönetilir ve hükümeti “Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti” adını alır.
- Büyük Millet Meclisi vilayetler halkınca seçilen üyelerden kurulur
- Büyük Millet Meclisi’nin seçimi iki yılda bir yapılır. Seçilen üyelerin üyelik süresi iki yıl olup bu üyeler yeniden seçilebilirler. Eski meclisin görevi yeni meclis toplanıncaya kadar sürer. Yeni bir seçim yapılmayacağı anlaşılırsa, toplantı dönemi bir yıl daha uzatılabilir. Büyük Millet Meclisi üyelerinin herbiri, kendini seçen ilin ayrıca bütün ulusun vekilidir.
- Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu, kasım ayı başında, çağrısız toplanır
- Şer’i hükümlerin yerine getirilmesi, bütün yasaların konulması, değiştirilmesi, kaldırılması, antlaşma ve barış yapılması ve savaş kararı verilmesi gibi temel haklar Büyük Millet Meclisi’nindir. Yasalar ve tüzükler düzenlenirken, halkın işine en uygun ve zamanın gereklerine en elverişli din ve hukuk hükümleriyle töreler ve önceki işlemler temel olarak alınır. Bakanlar Kurulu’nun görev ve sorumluluğu özel yasayla belirtilir.
- Büyük Millet Meclisi, çeşitli bakanlıkları özel yasasına göre seçtiği bakanlar aracılığla yönetir. Meclis yürütme işleri için bakanlara yönerge verir ve gerektiğinde bunları değiştirir.
- Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunca seçilen başkan bir dönem süresince Büyük Millet Meclis başkanıdır. Bu kimlikle Meclis adına imza atmaya ve Bakanlar Kurulu kararlarını onaylamaya yetkilidir. TBMM Başkanı Bakanlar Kurulu’nun da doğal başkanıdır.
