I. DÜNYA SAVAŞINI SONA ERDİREN ANTLAŞMALAR VE SAVAŞIN GENEL SONUÇLARI

Saint Germain (Sen Jermen) Antlaşması (10 Eylül 1919)

İtilaf Devletleri ile Avusturya arasında imzalanan Saint Germain Antlaşması’na göre;

1)    Avusturya Almanya ile birleşmeyecek.

2)    Avusturya ve Macaristan birbirinden ayrılacak.

3)    Avusturya- Macaristan toprakları üzerinde; Çekoslovakya, Macaristan ve Yugoslavya kurulacak.

4)    Avusturya’ya askeri ve ekonomik sınırlamalar getirilecek.

Neuilly (Nöyyi) Antlaşması (27 Kasım 1917)

İtilaf Devletleri ile Bulgaristan arasında imzalanana Nöyyi Antlaşması’na göre;

1)    Bulgaristan Batı Trakya’yı Yunanistan’a; Makedonya’yı da Yugoslavya’ya bırakacak.

2)    Bulgaristan’a askeri ve ekonomik sınırlamalar getirilecek.

Nöyyi Antlaşması ile Bulgaristan’ın Ege Denizi ile olan bağlantısı kesilmiş Osmanlı ile Yunanistan yeniden komşu olmuştur.

Trianon (Triyanon) Antlaşması (6 Haziran 1920)

İtilaf Devletleri ile Macaristan arasında imzalanan Triyanon Antlaşması’na göre;

1)    Macaristan; Romanya, Çekoslovakya ve Yugoslavya’ya toprak verecek.

2)    Macaristan’a askeri ve ekonomik sınırlamalar getirilecek.

Macaristan’daki rejim değişikliği nedeniyle bu antlaşmanın imzalanması gecikmiştir. Macaristan bu antlaşma ile bağımsız bir devlet olarak tanınmakla beraber denize çıkışı olmayan küçük bir devlet haline gelmiştir. 

Sevres (Sevr) Barış Antlaşması (10 Ağustos 1920)

İtilaf Devletleri ile Osmanlı arasında imzalanan bu antlaşma üzerinde ileriki konularda durulacaktır.

Barış antlaşmalarında yenilen devletlere ağır hükümlerin getirilmesi ve sınırlar çizilirken milliyet unsurunun dikkate alınmamış olması yeni problemlerin doğmasına yol açmış kalıcı barışın kurulmasını engellemiştir.

I. Dünya Savaşı’nın Genel Sonuçları 

  1. Avrupa’daki mevcut dengeler değişti
  2. Rakiplerini etkisiz hale getiren İngiltere ve Fransa en kazançlı devletler olurken; galipler safında yer alan İtalya ve Rusya hedefledikleri amaçlarına ulaşamamışlardır.
  3. Osmanlı ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu parçalanmış; Çarlık Rusya’sı yıkılmıştır.
  4. Türkiye, Macaristan, Polonya, Çekoslovakya, Yugoslavya, Letonya, Litvanya ve Ukrayna gibi yeni devletler kurulmuştur.
  5. Cemiyet-i Akvam kurulmuştur.
  6. Sömürgecilik yerini manda ve himayeye bırakmıştır.
  7. Barış Antlaşmalarında milliyetçilik prensibine dikkat edilmemesi azınlık sorununun ortaya çıkmasına sebep olmuştur.
  8. Merkezi imparatorlukların parçalanması sonucu Avrupa ve Orta Doğu’da denge boşlukları ortaya çıkmıştır.
  9. Komünizm, Faşizm, Nazizm gibi, demokratik olmayan, totaliter rejimler ortaya çıkmıştır.
  10. Sivil savunma düşüncesi ortaya çıkmış; böylece cephe gerisindeki sivil halkın korunması amaçlanmıştır.
  11. Barış Antlaşmaları devletlerin eşitliği ilkesine aykırı olduğu için sürekli bir barış ortamı sağlanamamış, bu yüzden II. Dünya savaşı çıkmıştır.
  12. Milliyetçilik güçlendi ve ulusal devletlerin kuruluşu hızlandı.
  13. Deniz altı gemileri önem kazandı.
  14. ABD tekrar içine kapandı. (Monroe Politikası)
  15. İngiltere ve Fransa Orta Doğu kaynaklarını ele geçirdi.
  16. Suriye, Irak, Lübnan ve Hicaz Osmanlı’dan ayrıldı.
  17. Irak, Suriye, Lübnan ve Filistin’de mandater yönetimler kuruldu.
I. Dünya Savaşı’nın Sonunda Kurulan Bazı Devletler
Çekoslovakya Avusturya Macaristan Polonya Litvanya
Ukrayna Estonya Yugoslavya Türkiye Ürdün