İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI VE MİLLİ ŞEF VE İÇ – DIŞ POLİTİKA

Atatürk Sonrası Türkiye

10 Kasım 1938’de Türk Milleti “Ebedi Şef”’ini kaybetti. Atatürk’ün ölümünün ardından tüm zorlu yıllarda ve devrimler boyunca arkadaşlığını paylaştığı İsmet İnönü Cumhurbaşkanı ve “Milli Şef” oldu. Ölümünden bir yıl kadar önce Atatürk, İnönü ile 1925 tarihinden 1937 yılına kadar devam etmiş olan Cumhurbaşkanı-Başbakan ilişkisini bitirmiş, başbakanlığa Celal Bayar’ı getirmişti. Bu nedenle yeni Cumhurbaşkanı’nın seçimi konusunda birçok tartışma yapıldı. Fakat 11 Kasım 1938 günü TBMM İnönü’yü Cumhurbaşkanı seçti.

 

A)     İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI VE MİLLİ ŞEF

B)     İÇ POLİTİKA

  1. Milli Korunma Yasası
  2. Varlık Vergisi
  3. Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu
  4. Köy Enstitüleri
  5. Toprak Mahsulleri Vergisi
  6. Çok Partili Hayata Geçilmesi

C)   DIŞ POLİTİKA

A)   İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI VE MİLLİ ŞEF (1939 – 1945)

1. Atatürk’ün İkinci Dünya Savaşı Hakkındaki Görüşü

  • Atatürk, dünyanın yeni bir savaşa doğru sürüklenmekte olduğunu yıllar öncesinden görebilmiştir ABD’li General Mac Arthur’un 27–29 Kasım 1932’de kendisiyle yaptığı görüşme sırasında

Atatürk;

  • Almanya’da 1933’ten sonra ortaya çıkacak gelişmeleri ve savaşın 1940 – 1946 arasında başlayabileceğini
  • İtalya’nın savaşta başarılı olamayacağını
  • Almanya’nın yine ABD’nin müdahalesiyle yenileceğini
  • Savaş sonunda asıl karlı çıkacak devletin ise Sovyet Rusya olacağını yıllar öncesinden görebilmiştir.

2. II. Dünya Savaşı; Öncesi’nde Barışı Koruma Çabaları:

  • I. Dünya Savaşı’ndan sonra dünya devletleri, yeni bir savaşın çıkmasını önlemek, milletlerarası güvenliği ve barışı korumak ve bunun devamlılığını sağlamak için bazı teşebbüslerde bulunmuşlardı.
  • Bunların birincisi 10 Ocak 1920’de resmen kurulan “Milletler Cemiyeti”dir. Merkezi Cenevre’dir cemiyetin asıl üyeleri I. Dünya Savaşı’nın galip devletleridir. Sonradan diğer devletler de cemiyete üye olmuştur
  • İkincisi 1921’deki  “Küçük Antant”dır. Çekoslavakya, Romanya ve Polonya arasında kurulmuştur
  • Üçüncüsü 16 Ekim 1925’te Almanya, ingiltere, italya, Belçika, Polonya ve Çekoslovakya arasında imzalanan “Lokarno Antlaşması”’dır Bu antlaşma ile Almanya, Batı sınırlarının statüsünü kabul etmiş, Polonya ve Çekoslovakya sınırları için güvence vermiştir.
  • Dördüncüsü ABD Dışişleri Bakanı Kellog’un önerisi doğrultusunda 27 Ağustos 1928’de Pariste imzalanan “Kellog Paktı”dır. İngiltere, Almanya, İtalya, Japonya ve ABD arasında imzalanan bu pakta 8 Temmuz 1929’da Türkiye dahil belli başlı büyük devletler katılmıştır Bu pakt ile, savunma anlayışına dayanmayan savaş, kanun dışı sayılmıştır.

3.   Savaş Öncesi Gruplaşmalar

  • Banşı koruma çabalarına rağmen II. Dünya Savaşı’nın çıkması önlenememiştir. Almanya, İtalya ve Japonya arasında “Mihver Devletler Grubu” oluşturulmuştur. Sonra bu gruba Japonya da katılmıştır (27 Eylül 1940).
  • Almanya ile Rusya’nın 1939 Ağustosunda Polonya’yı paylaşmak için anlaşmaları üzerine İngiltere, Fransa ve Polonya arasında da “Müttefik Grubu” oluşturuldu. Bu iki grup dünyayı yeniden savaşa sürüklemişler ve milyonlarca insanın ölümüne ve ülkelerin harabe haline dönmesine sebep olmuşlardır