KAMU GÖREVLİLERİ

• Memurlar(4-a) (asli ve sürekli nitelikte görevliler)
• Sözleşmeli personel(4-b):Uzmanlık ve özel meslek bilgisi gerektiren işlerde sözleşme ile çalışanlardır. İşçi sayılmaz.
• Geçici personel(4-c):Bir yıldan az süreli, mevsimlik ve belirli ücret karşılığında çalışan kimseler. İşçi sayılmazlar.
• Kamu İşçileri: Özel hukuka tabidirler.

Memurluğun Temel Özellikleri

• Sürekli ve tam zamanlı istihdam edilirler.
• Liyakat ilkesine göre girilir ve kariyer yapılır.
• Kadrosuz memur çalıştırılamaz. Kadroya karşılığı aylık alır.
• Tarafsız olmak zorundalar.
• Asker hâkim ve savcılar dışındakiler hiyerarşiye tabidirler.
• Mesleki güvenceye sahiptirler.
• Mali ve sosyal hakları toplu sözleşme ile düzenlenir. Diğer hakları kanunla düzenlenir.

Memurluğun Sınıfları

• Genel idare hizmetleri sınıfı
• Teknik hizmetler sınıfı
• Sağlık hizmetleri sınıfı
• Eğitim ve öğretim hizmetleri sınıfı
• Avukatlık hizmetleri sınıfı
• Din hizmetleri sınıfı
• Emniyet hizmetleri sınıfı
• Yardımcı hizmetler sınıfı
• Mülki idare amirliği hizmetleri sınıfı
• Milli istihbarat hizmetleri sınıfı

NOT: Sınıfsız memur olmaz ve her memur kendi sınıfında çalışır.

Memurluk kadroları, kariyer ve liyakat

• Kadro yasama organınca saptanır. Kadrosuz memur çalıştırılamaz.

Kariyer (Derecenin yükselmesi)

• Memurun deneyimidir. Sınıfı içindeki görev ve sorumluluklarının artmasıdır. Derecesinin ilerlemesi mali ve özlük haklarına olumlu yansır.

Liyakat (Beceri, Nitelik)

• Memurluğa girişte ve memurlukta yükselmede geçerlidir. Partizancılığı ve adam kayırmayı engeller. Şeffaf bir sistemdir.

Memur olma şartları

• 18 yaşını doldurmak

NOT:  Ebe, hemşire, ziraat teknisyeni, meteoroloji, tapu kadastro memurları, sanat ve meslek okulunu bitirenler 15 yaşını doldurup kazai rüşt kararı olmak şartı ile memur olur.

• Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşı olmak
• En az ortaokul mezunu olmak
• Kamu haklarından yoksun bulunmamak
• Askerlikle ilişiği olmamak(ertelenmiş olabilir)
• Görevini engelleyecek derecede sağlık engeli bulunmamak
• Bazı suç ve cezalardan dolayı mahkûm olmamak
• Hükümlü olmamak

NOT: Devletin güvenliğine, anayasal düzene, milli savunmaya karşı işlenen suçlarla casusluk, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma ve kaçakçılık yapan affa uğramış olsa da memur olamaz.

NOT: Memurluk mesleğine girişte serbestlik ve eşitlik ilkesi geçerlidir.

Aday Memurluk

• Aday memurluk süresi en az 1 yıl, en fazla 2 yıldır.
• Aday memurluk devresinde, temel ve hazırlayıcı eğitim, staj devrelerinin her birinde başarısız olma, devamsızlık yapma ve hareketleri memurluğa uymayanlar ile adaylık sürecinde disiplin cezası almış olanların memuriyetle ilişiği kesilir.
• Adaylık devresi içinde ilişiği kesilenler 3 yıl süreyle devlet memurluğuna alınmazlar.

Devlet Memurlarının Yükümlülükleri

Pozitif Yükümlülükler(Ödevler)

• Anayasaya ve kanunlara sadakat
• Tarafsızlık ve devlete itaat
• Hiyerarşik üste bağlılık ve itaat
• Davranışlarına özel dikkat etme
• Davranış ve iş birliği içinde olma
• Amirlerin emrine itaat
• İkamet mecburiyeti
• Kıyafet zorunluluğu
• Kişisel sorumluluk ve verdiği zararı giderme
• Amir olmanın gereklerini yerine getirme
• Hizmeti şahsen ve kesintisiz olarak görme
• Mal bildiriminde bulunma yükümlülüğü
• Resmi belge, araç ve gereçleri teslim etme

Devlet Memurlarına Yasak İşlemler(Negatif yükümlülükler)

• Başka görev alamazlar
• Basına demeç ve bilgi veremezler
• Gizli belgeleri açıklayamazlar
• Ayrıldığı kuruma karşı görev alamazlar
• Ayrımcılık, bölücü ve yıkıcı faaliyet yasak
• Grev yapma yasak
• Toplu eylem ve harekette bulunma yasak
• Hediye alıp menfaat sağlama yasak
• Dernek kurma ve derneklere girme yasak
• Taraflı davranma ve siyasi faaliyette bulunma yasak
• Ticaret yapmak yasak

Memurlara İlişkin disiplin Cezaları

• Uyarma
• Kınama
• Kusur bildirme
• Aylıktan Kesme
• Kademe İlerlemesinin Durdurulması
• Geçici veya bütün olarak çıkarma

UYARI: Uyarma ve Kınama 5 yıl sonra aylıktan kesme ve kıdem ilerlemesi 10 yıl sonra sicilden silinir.

Devlet Memurlarının Hakları ve Ayrıcalıkları

• İzin Hakkı: Yıllık izin:1-10 yıl hizmet 20,10 yıldan fazla hizmet 30 gün. Sağlık izni: radyoaktif ışınlara maruz kalanlara yıllık izne ek olarak 1 aylık izin verilir. Doğum(analık) izni: doğumdan önce 8 hafta, doğumdan sonra 8 hafta toplam 16 hafta izin verilir. Memurun eşine isteği halinde 10 günlük izin babalık izni verilir. Süt izni ilk altı ay3 saat, ikinci altı ay 1 buçuk saattir. Evlilik-ölüm izni 7 gündür. Özel mazeret izni 10 gündür. Hastalık izni verem, kanser ve akıl hastalığı gibi durumda 18 aya kadar diğer hasalıklarda 12 aya kadardır.
• İlerleme ve yükselme hakkı
• Müracaat, şikâyet ve dava açma hakkı
• Toplu sözleşme hakkı(2010 Değişikliği):Devletle memur arasında yapılır. Anlaşmazlık Kamu Görevlileri Hakem Kuruluna götürülür, kurulun verdiği karar kesindir ve yargı yolu kapalıdır.
• Mali haklar: Maaş, emeklilik, emeklilik ikramiyesi, dul ve yetim maaşlarıdır.
• Güvenlik ve Hizmet Hakkı: Sınıfının dışında ve sınıfının içindeki derecesinin altında bir derecenin görevinde çalıştırılamaz.
• Sendika hakkı: Sendika kurar ve üye olur. Grev yapamaz.
• Yolluk hakkı: Bir görevin yerine getirilmesinde yol masrafları idarece karşılanır.
• Sosyal yardım hakkı: Aile, doğum ve ölüm yardımı yapılır.

İstisna Devlet Memurlukları

Atanma, sınavlar, kademe ilerlemesi bakımından diğer memurluklardan farklıdır.

• MGK Genel Sekreteri
• Bakanlar Kurulu Sekreterliği
• Büyükelçiler, elçilik ve daimi temsilcilik
• Başbakanlık Müşavirlikleri
• Başbakanlık Baş Müşaviri
• Başbakanlık Basın Müşaviri
• Basın ve Halkla İlişkiler Müşaviri
• TBMM Memurlukları
• Savunma Sanayi Müsteşarlığı
• TOKİ Başkanı
• Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri
• Gelir İdaresi Başkanı
• MİT Müsteşarı ve MİT Müşaviri
• Valilikler
• Özel Kalem Müdürlükleri
• Din İşleri Yüksek Kurulu üyeleri
• Özelleştirme İdaresi başkan yardımcısı, başkanlık müşaviri vb.
• Bakan Yardımcılığı

Bakanlar kurulu kararı ile atanan memurlar:

• Vali
• Diyanet İşleri Başkanı
• Din İşleri Yüksek Kurulu
• Büyükelçi, daimi temsilci ve daimi delege
• TRT Genel Müdürü
• Genel Kurmay Başkanı
• Türkiye İstatistik Kurumu Başkanı

NOT: Memur atama işlemi şart bir işlemdir. Disiplin amirinin teklifi atamaya yetkili amirin emri ile boş kadroya atama gerçekleşir.

Memurların yargılanması

• Memurları görev suçlarından dolayı yargılanması özel usullere tabi tutulmuştur.
• Memurların yargılanmasında soruşturmaya izin veren merciler şunlardır:
  • Merkez teşkilatında ortak kararla atananlarda başbakan veya ilgili bakan
  • Başbakanlık ve bakanlıklarda en üst idare amiri
  • İlde ve merkez ilçede vali
  • İlçede kaymakam
  • İlçedeki köy ve mahalle muhtarları hakkında kaymakam, illerde vali
  • Belediye Başkanları, Belediye Meclis Üyeleri ve il Genel meclisi Üyeleri hakkında İç İşleri Bakanı
  • Cumhurbaşkanlığında Cumhurbaşkanı Genel Sekreteri
  • Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri hakkında Cumhurbaşkanı

Memurların mali sorumluluklar

• Kişiler uğradıkları zarardan dolayı davayı kamu personeline karşı değil ilgili kuruma karşı açar. Kurumun ilgili personele karşı rücu hakkı vardır. İdari yargı kararını kasten uygulamayan kamu görevlisi hakkında tazminat davası açılır.
• Memurun kasıt, kusur, ihmal ve tedbirsizliğinden dolayı idareye verdiği zararı rayiç bedel üzerinden öder. Zararı memur ödemezse aylıktan kesmez ve idare adli yargıda rücu davası açar.

Memurların disiplin suçları

1. Uyarma

• Görevinde davranışlarına dikkat et yazı ile bildirilir. Uyarma nedenleri şunlardır:
• Emir ve görevi zamanında yapmamak
• Göreve geç gelmek
• Usulsüz müracaat ve şikâyette bulunmak
• Kılık kıyafete aykırı davranmak
• Tasarruf tedbirlerine riayet etmemek
• Görevine ilgisiz kalmak

2. Kınama

• Memura görevde kusuru yazı ile bildirilir. Kınama yapılan durumlar şunlardır:
• Verilen emirlere itiraz etmek
• Kurumun çalışma düzenini bozmak
• Borçlarını kasten ödemeyerek yasal yollara başvurulmasına neden olmak
• Amirine saygısız davranmak
• İş arkadaşlarına sataşmak ve kötü muamele yapmak
• Haber ajanslarına demeç vermek
• Genel ahlak ve edep dışı davranışlarda bulunmak
• Devlete ait belge veya eşyaları kaybetmek, özel işlerinde kullanmak

3. Aylıktan kesme

• Memurun brüt aylığından 1/30-1/8 arasında kesinti yapılır. Şu hallerde aylıktan kesilir.
• İzinsi 1-2 gün göreve gelmemek
• Emir ve görevi tam zamanında yapmamak
• Devlete ait belge, araç ve gereçlerden özel menfaat sağlamak
• Yükümlü olduğu kişilere yalan beyanda bulunmak
• Amirine sözle saygısızlık yapmak
• Görev yerinde bir yerin toplantı ve tören yeri olarak izinsiz kullanılmasına yardımcı olmak
• Devlet memurunun itibar ve güven duygusunu sarsacak davranışta bulunmak

4. Kademe ilerlemesinin durdurulması

• Kademe ilerlemesi 1-3 yıl arası durdurulur. Durdurma durumları şunlar:
• Sarhoş gelmek, görev yerinde içki içmek
• Özürsüz ve kesintisiz 3-9 gün gelmemek
• Görevi ile ilgili çıkar sağlamak
• Gerçeğe aykırı rapor ve belge düzenlemek
• Açıklanması yasak bilgileri açıklamak
• Belirlenen sürede mal bildiriminde bulunmamak
• Ticaret yapmak
• Amirini ve maiyetindekileri aşağılamak ve hakarette bulunmak
• Görevinde dil, ırk, cinsiyet ve din ayrımı yapmak
• Verilen görev ve emirleri kasten yapmamak
• Herhangi bir siyasi parti yararına ve zararına faaliyette bulunmak

5. Devlet memurluğundan çıkarmak

• Bir daha memurluğa atanmamak üzere memurluktan çıkarmaktır.
• İdeolojik ve siyasi amaçlarla kurumun huzurunu bozmak
• Siyasi ve ideolojik yayın, afiş, pankart, bildiri basmak ve dağıtmak
• Siyasi partiye girmek
• İşi yavaşlatmak, toplu göreve gelmemek ve grev yapmak,
• Özürsüz toplam 20 gün göreve gelmemek
• Amirlerine ve maiyetindekilere fiili tecavüzde bulunmak
• Memurlukla bağdaşmayacak yüz kızartıcı ve utanç verici harekette bulunmak
• Yetki almadan gizli bilgileri açıklamak
• Yurt dışında devletin itibarını düşürecek davranışta bulunmak
• Atatürk aleyhine işlenen suçlar hakkındaki kanunlara aykırı fiilleri işlemek
• Uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezası disiplin amiri, kademe ilerlemesinin durdurulması ise bağlı olduğu disiplin kurulunun kararı alındıktan sonra atamaya yetkili amirin kararıyla gerçekleşir. İl disiplin kararı olması halinde valiler karar verir.
• Memurluktan çıkarma ise amirin isteğiyle Yüksek Disiplin Kurulu kararı ile olur.
• Uyarma, kınama, aylıktan kesme 15gün;kademe ilerlemesinin durdurulması 30 gün ve memurluktan çıkarmada 6 ay içinde karar bağlanır.
• Savunma alınmadan disiplin cezası verilemez memura 7 günlük savunma süresi tanınmıştır.
• Disiplin cezalarına karşı idari yargı yoluna başvurulur.
• Disiplin cezalarına karşı itiraz süresi 7 gündür. İtirazı merci 30 gün içinde karar verir.
• Uyarma, kınama cezası 5,aylıktan kesme ve kıdem ilerlemesini durdurulması 10 yıl sonra sicil amirinden cezanın silinmesini talep eder.

KAMU TÜZEL KİŞİLİKLER

• Belli bir hizmeti gerçekleştirmek için bir araya gelmiş mal ya da kişi topluluğudur.
• Kamu kurum ve kuruluşları Anayasa, yasa veya yasanın açıkça verdiği yetkiye dayalı olarak kurulur.
• Üstün ve ayrıcalıklı yetkilerle donatılmıştır.

Anayasada Düzenlenen Kamu Tüzel Kişilikleri

• Devlet
• Belediyeler
• İl özel idaresi
• Köyler
• Üniversiteler
• TRT
• Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları(Odalar, Barolar, Birlikler)
• Atatürk Kültür, Dil – Tarih Yüksek Kurulu
• Kamu Tüzel Kişiliği Olmayanlar
  • Yasama Organı(TBMM) -Hazine Müsteşarlığı
  • Yürütme Organı(Bakanlar Kurulu) -Dış Ticaret Müsteşarlığı
  • Cumhurbaşkanlığı -Gümrük Müsteşarlığı
  • Başbakanlık -Denizcilik Müsteşarlığı
  • Bakanlıklar -Avrupa Birliği Genel Sekreterliği
  • Başkent ve Taşra Teşkilatı -Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu
  • Başkentin yardımcı kuruluşları -Devlet Personel Başkanlığı
  • DDK -Özürlüler İdaresi Başkanlığı
  • Yargı Organları                                       – DİE Başkanlığı
  • Mahalle            -Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü
  • Fakülteler -Köy Hizmetler Genel Müdürlüğü
  • Diyanet işleri başkanlığı -Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü
  • Emniyet genel müdürlüğü     -SGK Başkanlığı
  • Üniversiteler arası kurul
  • Yüksek Mahkemeler
  • YSK
  • DPT Müsteşarlığı
  • MGK Genel Sekreterliği
  • MİT Müsteşarlığı
  • Jandarma Genel Komutanlığı
  • Sahil Güvenlik Komutanlığı
• Bağımsız İdari Otoriteler
  • Ortak özellikler
    • Kamu tüzel kişiliğine sahiptir.
    • İdari ve mali özerklikleri vardır.
    • Hepsinin üyeleri Bakanlar Kurulu tarafından atanır. (RTÜK hariç)
    • Anayasada düzenlenmemiştir. (RTÜK hariç)
    • Düzenleyici ve denetleyici kurumlardır.
    • Yargı benzeri kuruluşlardı.(uyuşmazlıkları çözer ve yaptırım yetkisi vardır)
    • Kararlarına karşı yargı yolu açıktır.
    • Üst kurullardı. Devlet otoritesini temsil eder.
    • Hiyerarşi ve vesayet denetimi dışındadır. Başbakanlık ya da bakanlıklarla ilişkilendirilmeleri sadece bütçe açısındandır.
    • Yaptırım uygulama yetkisine sahiptir.(İdari ve parasal yaptırım uygulama yetkisine sahiptir)
    • Danışma işlevleri vardır.(Bakanlıklara ve benzer statüdeki kuruluşlara görüş bildirir)

1. SERMAYE PİYASASI KURULU(SPK)

• Kurulun başkan ve üyelerini Bakanlar Kurulu seçer. Kurul yedi üyeden oluşur, görev süreleri 6 yıldır.
• İlgili kurum başbakanlıktır.
• Tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerini korur.
• Sermaye piyasasını düzenler ve denetler.

2. BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU(BDDK)

• Kurul üyeleri Bakanlar Kurulu tarafından seçilir. Kurul 7 üyeden oluşur görev süreleri 6 yıldır. İlgili kurum başbakanlıktır.
• Kurulun merkezi İstanbul’dur.
• Bir bankanın kurulmasına ya da yurt dışında kurulan bir bankanın yurtta şube açılmasına izin verir.
• Bankaların düzenli çalışmasını sağlar.
• Kredi sisteminin etkin çalışmasını sağlamak
• Tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerini zarara uğratabilecek işlemleri önlemek.
• Kurul kararlarına karşı açılacak idari davalar ilk derece mahkemesi olarak Danıştay’da görülür. Kurul kararlarına karşı yapılan başvurular acele işlerden sayılır.

3. ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURULU(EPDK)

• Kurul başkan ve üyeleri Bakanlar Kurulu tarafından atanır.
• İlgili Bakanlık Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığıdır.
• Kurul 9 üyeden oluşur
• İdari para cezaları dâhil kurulun aldığı bütün kararlara karşı yargı yolu açıktır. İlk derece Mahkemesi DANIŞTAY davalara bakar.
• Elektrik, doğalgaz, petrol ve kömür gibi enerji kaynaklarının kaliteli, sürekli, düşük maliyetle ve çevreye uyumlu bir şekilde halka ulaşmasını sağlar.

4. REKABET KURUMU

• Kurul üyeleri Bakanlar Kurulu tarafından atanır.
• İlişkili olduğu Bakanlık Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığıdır.
• Kurul 7 üyeden oluşur ve görev süreleri 6 yıldır.
• Serbest rekabeti sağlayıcı tedbirler alır. Mal ve Hizmet sektöründe faaliyet gösteren her türlü teşebbüsün yaptığı rekabeti engelleyici, bozucu, kısıtlayıcı anlaşma, uygulama karaları ile piyasaya hâkim olan teşebbüslerin bu haklarını kötüye kullanmalarını engellemek.
• Rekabetin korunmasını sağlar. Rekabeti azaltacak birleşme ve hukuki işlemleri denetler.
• Kararlarına karşı ilk derece mahkemesi Danıştay’a başvurulur.

5. KAMU İHALE KURUMU(KİK)

• Kurumun merkezi Ankara’dır.
• Kurumun ilişkiliği olduğu bakanlık Maliye Bakanlığıdır.
• İdarenin yaptığı ihalelerin kanun ve mevzuata uygun yapılıp yapılmadığını inceler.
• İhale kanuna ilişkin bütün mevzuatı, standart ihale dokümanlarını ve tip sözleşmeleri hazırlamak ve uygular.
• İhale mevzuatı ile ilgili eğitim vermek, ulusal ve uluslar arası koordinasyonu sağlamak.
• Kurul 10 üyeden oluşur. Kurul üyeleri ve başkanı bakanlar Kurulunca atanır. Kurul üyelerinin görev süresi 5 yıldır. Bir üye birden fazla seçilemez. Kurul üyelerinin görev süresi dolmadan görevlerine son verilemez.

6. TÜTÜN VE ALKOL PİYASASI DÜZENLEME KURUMU(TAPDK)

• Tütün mamulleri ve alkollü içkilerin iç ve dış alım-satımına ilişkin esasları düzenler.
• İdari para cezalarının tahsil edilmesini sağlar.
• Tütün ve alkol tüketiminden kaynaklanan toplumsal, kamusal ve tıbbi nitelikteki her türlü zararlı etkileri önleyici tedbirler almak.
• Kurumun ilişkiliği olduğu bakanlık Tarım, Gıda ve Hayvancılık Bakanlığıdır.
• Kurumun üyeleri Bakanlar Kurulu tarafından atanır.
• Kurumun merkezi Ankara’dır. Kurul 7 üyeden oluşur.

7. BİLGİ TEKNOLOJİLERİ VE İLETİŞİM KURUMU

• Telsiz, haberleşme ve telekomünikasyon alanında üretim ve kullanım alanına ilişkin esasları düzenlemek.
• Üyeleri Bakanlar Kurulu tarafından atanır.
• İlişkili olduğu bakanlık Ulaştırma Bakanlığıdır.

8. RADYO VE TELEVİZYON ÜST KURULU

• Ulusal, bölgesel ve yerel düzeyde yayın kuruluşlarınca gerçekleştirilen radyo ve televizyon etkinliklerini düzenlemek ve denetlemek amacıyla kurulmuştur.
• Tarafsız kuruluş dur.
• Siyasi parti gruplarını üye sayıları oranına uygun olarak TBMM tarafından seçilir.
• Kurul 9 üyeden oluşur ve görev süreleri 6 yıldır. Kurul Başkanı ve vekili kendi üyeleri arasından seçilir. Başkan ve vekilinin görev süresi 2 yıldır. Üyelerin üçte biri iki yılda bir yenilenir.
• Kurulca verilen kararlara karşı yargı yolu açıktır. Dava Ankara idare mahkemesine kararın tebliğinden 15 gün sonra açılır.
• Milli Güvenliğin açıkça gerekli kıldığı durumlar ve kamu düzeninin ciddi şekilde bozulduğu durumlarda başbakan ya da görevlendireceği bakan geçici yayın yasağı getirebilir. Bu tip karara karşı iptal davaları doğrudan Danıştay’a açılır.

UYARI: BeKİR SeRTTaŞ (İdari otoritelerin kodlaması)