Klasik Osmanlı Ordu su alt bölümlerinin kalanlarını yazımızda inceleyebilirsiniz.
Bunlara altı bölük halkı da denir. Bu altı bölük, silâhdârlar, sipâh oğlanları, sağ ulûfeciler, sol ulûfeciler, sağ garîbler ve sol garîblerden oluşuyordu
Sipahlar ve Silahtarlar: En seçkin bölüklerdir.
Padişahın çadırını kurar ve korur.
Padişahın tuğlarını çeker yedek atları taşırlardı.
Sağ ve Sol Ulufeciler: Padişahı korurlar.
Sağ ve Sol Garipler: Sancakları ve hazineyi korurlar.
Ocağın ismi, demir ve tunçtan dökülmüş el bombası demek olan humbara kelimesinden gelir. Teknik bir askerî sınıfı oluşturan ocak mensupları, dünyanın ilk havan topu sınıfı olarak da bilinir.
Osmanlı devletinin doğrudan kendi ordusu dışında, seferler sırasında faydalandığı askerî kuvvetler de vardı. Bunlar, Osmanlılara bağlı Kırım Hanlığı; Eflâk (Romanya), Boğdan (Moldova) ve Erdel (Transilvanya) voyvodalıklarının askerî kuvvetleri idiler.
Tatar, kelimesi ulak veya postacı anlamına gelir. Posta teşkilâtının bulunmadığı devirlerde, bu işi tatarlar yaparlardı.
Fâtih Sultan Mehmed’den önceki dönemde, silâhlı askerî birlikler olarak savaşlara katılan yörükler, daha sonraki devirlerde genellikle îmar ve muhâfaza işleri gibi muhtelif geri hizmetlerinde kullanılmışlardır.
Slavca bir kelime olan voynuk, asker anlamına gelmektedir.
Vazifeleri, seferler sırasında ordunun at ve çayır ihtiyâcını karşılamaktı. Çayır voynukları ve sefer voynukları olmak üzere iki gruba ayrılmışlardı. Devlet, voynukları genellikle bugünkü Bulgaristan bölgesinden temin ettiği için, kelime Bulgarlığı da ifâde ederdi.
Derbendciler, önemli geçit noktalarında kurulan ve bir çeşit polis veya jandarma karakolu niteliği taşıyan derbendlerde görevli kimselerdi. Bulundukları bölgelerdeki yolların ve geçitlerin güvenliği derbendciler tarafından sağlanırdı. Derbendler, hanlar, önemli ticârî ve askerî yolların kavşak noktaları, köprüler ve nehirlerin geçit yerleri ile çoğunlukla iskân mahallerinden uzak, ıssız yerlerde kurulmuşlardı.
Bunlar, ordu hizmetinde kullanılan Osmanlı tebeası fakat Müslüman olmayan kimselerdi. Daha ziyâde Trakya, Makedonya ve Tesalya’dan olmak üzere Rumeli’nin belli bölgelerinden seçilen martoloslar, “doğrudan ordu hizmetinde çalışanlar” ve “bulundukları ülkede devlet adına hizmet görenler” olmak üzere iki gruba ayrılmakta idiler. Ordu hizmetinde çalışanlar, belli mevkilerin emniyetini sağlama, düşman bölgelerine akınlar yapma, düşmanın savunma sistemlerini bozma veya zayıflatma, keşif ve istihbârat toplama gibi işlerde kullanılıyorlardı.
Başlangıçta ordunun silâh ve muhtelif araç-gereçleriyle çadırlarını nakletmek üzere görevlendirilen cerahorlar, daha sonra askerî inşaatlarda işçi olarak kullanılmış bir sınıftı. İhtiyâca göre daha ziyâde Hıristiyan tebea arasından seçilir ve kendilerine ücret ödenirdi.
Bunların en meşhurları,
Mihal Oğulları (Sırbistan, Bosna ve Semendire’de),
Turahan Bey Oğulları (Mora’da),
Malkoç Oğulları (Silistre bölgesinde)
Evrenuz Oğulları (Arnavudluk ve Dalmaçya kıyılarında) idiler.
XVII. yüzyılda tımarlı sipahilerin geri hizmetlere alınması üzerine taşradaki asker ihtiyacı vezir ve valilerin maiyetlerindeki “saruca-sekban” ve “levend” gibi derme çatma, nizamsız kuvvetlerle karşılandı.
1327’de Karamürsel’de ilk tersânenin kurulmasıyla, müesseseleşme yoluna girildi. Osmanlı donanmasının ilk komutanı (Deryâ Beyi) Karamürsel Alp’tir.
Donanma, Kaptan Paşa veyâ Kapnân-ı Derya denen bir deniz kuvvetleri komutanı tarafından idâre olunurdu.
Kaptan Paşa Akdeniz, Cezayir, adalar ve limanlardan sorumluydu.
Denizlere açılan savaş gemilerinde esas savaşçı unsur olan levendlerin dışında, tayfalar (muhtelif işleri gören işçiler) ve forsalar (kürekçiler) bulunurdu.
Kapudane
Patrona
Riyale
Levent
Gemiler
Denizciler
Cezayirli Gazi Hasan Paşa
OSMANLI DONANMASININ YAKILDIĞI YERLER |
|
İnebahtı (Haçlı donanması – 1571) |
|
Çeşme (Rus donanması – 1770) |
|
Navarin (İngiliz, Fransız ve Rus donanması – 1827 ) |
|
Sinop (Rus donanması – 1853) |