SAKARYA MEYDAN MUHAREBESİ VE SONUÇLARI

SAKARYA MEYDAN MUHAREBESİ (23 Ağustos – 13 Eylül 1921)

Savaş Yunan ordusunun saldırısı ile başladı. Amaçları, Türk ordusunu yok edip, Ankara’yı ele geçirmek, TBMM ve Hükûmeti’ni dağıtmaktı. Savaş 22 gün ve 22 gece sürdü. Mustafa Kemal savaşı bizzat yönetti. Kurtuluş Savaşı’nın en uzun savunma muharebesidir. Subay savaşı olarak da adlandırılır. Bu vatanın tümünü savunmaya çalışan türk ordusu Ankara’nın elli kilometre yakınında Yunan ordusunu durdurmayı başarmış ve taarruza geçerek Sakarya Nehri’nin doğusunu Yunanlılardan temizlemeyi başarmıştır(13 Eylül 1921). 

Hattı müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır. O satıh bütün vatandır. Vatanın her karış toprağı vatandaşın kanıyla ıslanmadıkça düşmana bırakılamaz.”

Türk ordusu henüz taarruz gücüne ulaşamadığı için savaşa devam etmemiştir.

  Er Tüfek Makineli Tüfek Top Kamyon Uçak
Türk Ordusu 96.326 54.572 825 196 240 2
Yunan Ordusu 120.000 57.000 2768 386 600 18

Sakarya Muharebesi’nin Sonuçları

  • Yunan ordusunun saldırı gücü kırılmış ve yunan ordusu daha önce işgal ettiği yerlerin savunmasına başlamıştır.
  • TBMM’de alınan 19 Eylül 1921 tarihli kararla Mustafa Kemal’e “gazilik unvanı ve mareşallik rütbesi” verilmiştir.
  • İtalyanlar Anadolu’yu herhangi bir antlaşma olmadan sessizce boşalttılar.
  • Türk ordusu yüzyıllardan beri ilk defa savunma durumundan taarruz durumuna geçmiştir.
  • 1683’ten beri süren Türk gerileyişi durdu. Türk ordusu saldırı durumuna geçti.
  • Kafkas Cumhuriyetleri ile (Azerbaycan, Ermenistan, Gürcistan) TBMM arasında Kars Antlaşması imzalandı (13 Ekim 1921).

  • İngiltere ile Türkiye arasında “Esirlerin Serbest bırakılması” ile ilgili bir antlaşma imzalanmış ve tüm esirler karşılıklı olarak serbest bırakılmıştır.
  • Fransızlar ile Ankara Antlaşması imzalandı (20 Ekim 1921).
  • 2 Ocak 1922 tarihinde Ankara’da Ukrayna ile “Dostluk ve Kardeşlik Antlaşması” imzalanmıştır.
  • İtilaf Devletleri Yunanlıların toparlanmalarını sağlamak amacıyla TBMM ve Yunanistan’a yeni barış önerileri sunmuşlardır.

Subaylar Savaşı

Sakarya Meydan Savaşı’nda 42. Alayın bütün rütbeli subaylarının ölümü üzerine ko­mutayı bir yedek subay üstlen­di. 4. Tümen hücum takımında ise bir subay bile kalmadı. Çarpışmalarda 3 Alay komu­tanı, 5 tabur komutanı, 8. tümen komutanı olmak üzere 82 subay 900 er şehit düştü.

Bu nedenle Mustafa Ke­mal zaferden altı gün sonra TBMM’de yaptığı konuşmada bu savaşı “Subaylar Savaşı” ola­rak tanımladı.